Kars İftar ve İmsak Vakti

Volkan KARABAĞ / karsmanset.com

Ramazan ayı için beslenme rehberi hazırlayan Sağlık Bakanlığı, sahura mutlaka kalkılması tavsiyesinde bulundu. On bir ayın sultanı ramazan, bu gece ilk sahurla başlayacak. Bu gece saat 02.31’de imsak vaktinin girmesiyle Mübarek ramazan ayını ilk Ardahan ili karşılarken, oruca en son başlayacak ilimiz ise saat 03.54 ile Muğla olacak.

                                                         KARS İmsakiye
Hicri Tarih                      Miladi Tarih                   İmsak    Güneş    Öğle    İkindi    Akşam    Yatsı
1 Ramazan 1437    6 Haziran 2016 Pazartesi        02:33    04:30    12:13    16:10    19:44    21:31
2 Ramazan 1437    7 Haziran 2016 Salı                 02:32    04:30    12:14    16:10    19:44    21:32
3 Ramazan 1437    8 Haziran 2016 Çarşamba       02:32    04:30    12:14    16:10    19:45    21:33
4 Ramazan 1437    9 Haziran 2016 Perşembe       02:31    04:30    12:14    16:11    19:45    21:34
5 Ramazan 1437    10 Haziran 2016 Cuma            02:31    04:30    12:14    16:11    19:46    21:34
6 Ramazan 1437    11 Haziran 2016 Cumartesi      02:31    04:29    12:14    16:11    19:46    21:35
7 Ramazan 1437    12 Haziran 2016 Pazar            02:30    04:29    12:15    16:12    19:47    21:36
8 Ramazan 1437    13 Haziran 2016 Pazartesi       02:30    04:29    12:15    16:12    19:47    21:36
9 Ramazan 1437    14 Haziran 2016 Salı                02:30    04:29    12:15    16:12    19:48    21:37
10 Ramazan 1437    15 Haziran 2016 Çarşamba    02:30    04:29    12:15    16:12    19:48    21:38
11 Ramazan 1437    16 Haziran 2016 Perşembe    02:30    04:29    12:15    16:13    19:49    21:38
12 Ramazan 1437    17 Haziran 2016 Cuma          02:29    04:29    12:16    16:13    19:49    21:39
13 Ramazan 1437    18 Haziran 2016 Cumartesi    02:29    04:30    12:16    16:13    19:49    21:39
14 Ramazan 1437    19 Haziran 2016 Pazar          02:30    04:30    12:16    16:13    19:50    21:39
15 Ramazan 1437    20 Haziran 2016 Pazartesi     02:30    04:30    12:16    16:13    19:50    21:40
16 Ramazan 1437    21 Haziran 2016 Salı              02:30    04:30    12:16    16:14    19:50    21:40
17 Ramazan 1437    22 Haziran 2016 Çarşamba    02:30    04:30    12:17    16:14    19:50    21:40
18 Ramazan 1437    23 Haziran 2016 Perşembe    02:30    04:31    12:17    16:14    19:50    21:40
19 Ramazan 1437    24 Haziran 2016 Cuma           02:31    04:31    12:17    16:14    19:51    21:40
20 Ramazan 1437    25 Haziran 2016 Cumartesi    02:31    04:31    12:17    16:14    19:51    21:40
21 Ramazan 1437    26 Haziran 2016 Pazar           02:32    04:32    12:18    16:15    19:51    21:40
22 Ramazan 1437    27 Haziran 2016 Pazartesi     02:32    04:32    12:18    16:15    19:51    21:40
23 Ramazan 1437    28 Haziran 2016 Salı              02:33    04:32    12:18    16:15    19:51    21:40
24 Ramazan 1437    29 Haziran 2016 Çarşamba    02:33    04:33    12:18    16:15    19:51    21:40
25 Ramazan 1437    30 Haziran 2016 Perşembe    02:34    04:33    12:18    16:15    19:51    21:40
26 Ramazan 1437    1 Temmuz 2016 Cuma           02:35    04:34    12:19    16:15    19:51    21:39
                                    KADİR GECESİ
27 Ramazan 1437    2 Temmuz 2016 Cumartesi    02:36    04:34    12:19    16:16    19:51    21:39
28 Ramazan 1437    3 Temmuz 2016 Pazar          02:36    04:35    12:19    16:16    19:50    21:38
29 Ramazan 1437    4 Temmuz 2016 Pazartesi     02:37    04:35    12:19    16:16    19:50    21:38

5 Temmuz 2016 Salı Ramazan Bayramının 1.Günüdür 

Bayram Namazı : 05:28 

Ramazanın ilk iftarını 19.32’de Hakkâri ilimiz yapacakken, en geç oruç açacak ilimiz Edirne ise 20.53’de iftar edecek. 

Ramazanın ilk günü için Kırklarelililer, 17 saat 23 dakika oruçlu kalarak en uzun orucu tutacakken, ilk günün en kısa orucunu ise 16 saat 38 dakika ile Muğlalılar tutacak.  

Ramazanın son günü için ise ilk imsakı yapacak ilimiz 02.35’de yine Ardahan olurken, 03.59’da Muğla son imsakı yapacak. Son günün ilk iftarını Hakkârililer 19.38’de açacakken, Edirne ilimiz 21.00’da son iftarlarını yaparak ramazanı uğurlayacak.

İlk teravih namazı bu akşam kılınacak.

KARS'IN TARİHİ CAMİLERİ ...

ANADOLU’YA GELEN İLK EVLİYA-ALPERENLERİNDEN 
EBUL HASAN HARAKANİ TÜRBESİ VE CAMİSİ 
“ Her kim bu dergâha gelirse ekmeğini veriniz, inancını sormayınız” 

EBUL HASAN HARAKANİ:

M.S. 963-1033 ( Hicri 352-425) yılları arasında yaşayan evliyanın asıl adı Ali Bin Ahmed Caferdir. Bugünkü İRAN’ın Horasan bölgesinde Bistam kasabasına bağlı Harakan köyünde doğmuştur. Hicri 352- Miladi 963 yılında fakir bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen Ebul Hasan küçük yaşlarında Harakan köyünde çobanlık yapmış daha sonra çiftçilikle uğraşmıştır. Gençliğinde kervanlara yük taşıyıcılığı da yapan Ebul Hasan kaynaklarda belirtildiğine göre kendisinden bir asır önce Horasan da yaşayan Beyazid-i Bestaminin tasavvufundan etkilenerek Bestami dergahında bir süre türbedarlık yapmıştır. Bu süre içerisinde tasavvufa erişen Ebul Hasan daha sonra çağının en büyük manevi şahsiyetlerinden birisi olmuştur. 

Ebul Hasan Harakani’nin ölümünden 3 asır sonra müritlerinden birisi tarafından yazılan “Nurul Ulum” adlı eserde; evliyanın ilmi ve hayatından kesitleri öğrenmekteyiz. Farsça el yazması bu eserin orijinali günümüzde Bristh Museum kataloğunda bulunan Nurul Ulum, 6 bölümden oluşmuş, son bölümü evliyanın yaşamını anlatan tek orijinal eserdir. 

Türkmenistan’dan Anadolu’ya M.S.11.yüzyılda Selçuklu akınları sırasında ( 1018-1021) geldiği anlaşılan Ebul Hasan Hicri 425 Miladi 1033 yılında Kars’a 15 km. uzaklıktaki Yahnı dağının eteğinde Bizans ordusu ile yapılan bir savaşta yaralanarak Kars’ta şehit olmuştur. Şahadet mertebesine erişen ilk Anadolu evliyalarından birisi olan Ebul Hasan için 1064 yılında Sultan Alpaslan’nın Kars’ı fethetmesinden sonra bugünkü Kaleiçi mahallesinde bir türbe yaptırılmıştır. Türklerin Anadolu’ya yerleşmeye başladığı tarih olan 1064’den önce Anadolu’nun Türkleşmesi için gelen bu Alperen 70 yıllık ömrünün tamamında tasavvufunu insan sevgisi üzerine kurmuştur. Nurul Ulum adlı eserden onun “Türkmenistan’dan Şam’a kadar yaşayan birisinin eline diken batsa acısı benim acımdır” şeklindeki düşüncesinde bu muazzam insan sevgisi ifadesini bulur. 

Evliyanın Kars merkezinde Kaleiçi mahallesindeki türbesi Ortaçağın sonlarına kadar Kars ve Doğuanadolu’da geçen siyasi mücadele ve savaşlar sebebiyle zamanla unutulmasına yol açmıştır. Ancak 1579 yılında Osmanlı Padişahı III.Murad doğu sınırlarındaki siyasi istikrarsızlığa son vermek için Lala Mustafa Paşa komutasında gönderdiği 100 bin kişilik Osmanlı ordusu Kars’ı eyalet merkezi yapmak için başlatılan imar çalışmaları sırasında bu Anadolu evliyasına ait kabir bulunarak Ebul Hasan’ın ismine izafeten Evliya Camii inşa edilerek evliyanın kabri de camii bahçesindeki türbeye defnedilmiştir. Basit örgü sistemi ile tüf taşından dörtgen planlı olarak yapılan Ebul Hasan Harakani türbesi 1998 yılında Evliya Camisinde başlatılan restorasyon çalışmaları sırasında türbenin basit örgü duvarları kaldırılarak kubbeli bir şadırvan içerisine alınmış ve Evliya mezarının sandukasının etrafı ahşap çerçeve ile çevrilmiştir. Sandukanın üzerindeki kavuk ve kadife örtü de tamir edilerek orijinal hali ile yeniden sanduka üzerine konulmuştur. Evliyanın türbesi bu onarımdan sonra halkın ziyaretine açılmıştır. 

11. Asrın tasavvuf alimlerinden Ebul Hasan Anadolu’nun Türkleşmesi için müritleri ile birlikte hizmette bulunmuş tevazu sahibi bir evliya idi. O Anadolu’nun fethi için Alperenlik ruhuyla ilk tohumları atmış, kendisinden bir asır sonra yaşayan Ahmed YESEVİ’yi de etkilemiştir. Ebul Hasan’ın tasavvuf görüşünü anlatan Nurul Ulum adlı eserden onun “ Her kim bu dergaha gelirse ekmeğini veriniz, inancını sormayınız” şeklindeki düşüncesi daha sonra Mevlana’da “ Kim olursan ol yine gel” şeklinde ifadesini bulmuştur. Mevlana şiirlerinde Ebul Hasan Harakani’yi “ Şeyh-i Din” ( Dinin Şeyhi) olarak nitelemiştir. Yine Ebul Hasan Harakani Nurul Ulum adlı eserin 6. bölümünde “ Bana seni gerek” şeklinde ifade ettiği Allah sevgisi Yunus Emre’nin şiirlerinde şekillenmiştir. 

Anadolu’nun Türkleşmesinde ve aydınlanmasında büyük rol oynayan Evliya Alperenlerden birisi olan Ebul Hasan Harakani ne yazık ki yeterince tanınmamış yada tanıtılmamış Kars şehrinin önemli değerlerinden birisidir. 

TÜRBESİ:

Kars ili, Merkez Kaleçi mahallesi, Ozanlar sokak, Pafta 30, Ada 72, Parsel 4’de yer alan bugünkü Evliya Camii külliyesi içerisindeki Ebul Hasan Harakani türbesi şehit olduğu 1033 yılından 31 yıl sonra Kars’ın Alpaslan tarafından fethedilmesi sırasında yapılmıştır. Yüzyıllar içerisinde türbe bazı değişikliklerle günümüze kadar ulaşmıştır. 1998 yılına kadar Evliya camii bahçesinde tüf taşından basit örgü sistemi ile yapılan dörtgen bir yapı içerisinde bulunan türbe bu tarihte Evliya camisinin restorasyonu sırasında basit yapılı duvarlar kaldırılarak Evliyanın sandukası ahşap çerçeve içerisine alınmış ve kabrinin bulunduğu alana kubbeli bir şadırvan yapılmıştır. Türbenin giriş kapısında bulunan 1617 tarihli Osmanlıca kitabede kubbeli şadırvanın giriş kapısına orijinal hali ile yerleştirilmiştir. Bu kitabe Mehmet DERVİŞ Paşa tarafından Hicri 1026 Miladi 1617 tarihinde yaptırılmış olup, Osmanlıca “ Hak nasip etti yapıldı merkad-i nev gülzar. Ebul Hasan Harakan şeyhi yattuğu bu yerdir ” anlamındadır. 

Evliya camii külliyesindeki kubbeli şadırvanın içerisinde Ebul Hasan Harakani’ye ait türbenin etrafında 21 adet mezar daha bulunmaktadır. Bu mezarlardan birisi 1767 yılında Kars Beylerbeyi Kethüda Mehmet Paşaya ait Kars’taki tek kavuklu mezardır. Diğer bir mezar ise 1877-78 Osmanlı-Rus savaşı sonrası Kars’ın 40 yıllık Rus işgali sırasında şehirdeki Ermeni ve Rus baskılarına karşı Türk ahaliyi eğiterek Kars’tan göç etmelerini önleyerek şehrin Türk nüfusunu korumak için mücadele veren Evliya camisinin o tarihteki imamı Hafız Kurban Efendiye ait mezardır. 

Ebul Hasan Harakani türbesi ve Evliya camii külliyesi Vakıflar Genel Müdürlüğünün mülkiyetinde olup, Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıkların Koruma Bölge Kurulunun 09.05.1990 tarih ve 227 sayılı kararı ile tescil edilerek koruma altına alınmıştır. 

Türbenin giriş kapısındaki 1854 tarihli Osmanlıca kitabe 

Hak nasib itdi de yapıldı Merkad-i nev gül’zâr 
Bû’l-Hasen Khrkanî Şeyh’ün yatduğıdur bu mezâr. 
Ol Muhammed-Dervîş itdi bu makamı böyle hoş 
Evliyânun aşkına olsun fedâ cânlar hezâr. 
Her Murâd hâsıl olur sıdk-ile bunda ey dede 
Her kim ihsân eyliye bulunur derdine izâr. 
İncidenler bu makamı incidiser o Hakkı 
Çün “ihâninü ihânu’l-Lah” Kelâmunda yazar. 
Târih ün-Nebî-i birden Yûsuf Mollâ dedi 
Bâş ed în-sâl sitte vü ‘ışrîn hezâr (1026-1617 ) 

Havariler Kilisesi ( Kümbet Camii ):

Kars Kalesinin güney eteğinde Kale İçi Mahallesinde yer alan Havariler Kilisesi Şehirdeki Ermeni kiliselerinden birisi olup Bagratlı Krallığı döneminde Kral Abbas tarafından M.S. 932-937 yılları arasında yaptırılmıştır. Kilise merkezi planlı olup dört yonca yaprağını andıran, dört nişle genişleyen dik açılı bir mekana sahiptir 

Büyük Katedral (Fethiye Camii) : 

Yazıtlara ve tarihçilere göre kilisenin temelleri Bagratlı Kralı II. Sembat tarafından M.S. 990 yılında atılmış ancak Kral Sembat öldükten sonra kiliseyi eşi kraliçe KATRANİDE tarafından 1001 yılında bitirilmiştir. Kilisenin mimarı aynı yüzyılda İstanbul Ayasofya Kilisesinin tamiratını yapan TİRİDAT ustadır. 

Katedral 1064 yılında Sultan Alparslanın Anı’yı feth etmesinden sonra camiye çevrilmiş ve ilk fetih namazı kılınmıştır. Bu sebeple büyük katedrale Fetihiye Camii’de denilmektedir. 

Menucehr Camii :

Ören yerinde iç kaleye çıkan yolun güneyinde bulunan pilato üzerine inşa edilen Ebul Menucehr Camii planı bilinen ve günümüze sağlam bir şekilde ulaşan en eski Selçuklu eseridir. Ani şehrinin Selçuklular tarafından fetih edilmesinden sonra 1072 yılında Ebul Menucehr Bey tarafından yaptırılan camii Sivas Divriği Ulucamiinden daha önce yapıldığı için Anadoludaki ilk Türk camisi olma özelliğini de taşımaktadır. 

Yusuf Paşa Camii :

Yusufpaşa Mahallesinde bulunan camii Kars Beylerbeyi Seyit Yusuf Paşa tarafından kendi adına izafeten 1664 yılında yaptırılmış olup gri ve beyaz bazalt taştan inşa ettirilmiştir. Caminin giriş kapısındaki Osmanlıca kitabe günümüze kadar ulaşmıştır. Cami halen ibadete açık bulunmaktadır. 

Fethiye Camii :

Ortakapı Mahallesinde bulunan Fethiye Camii 19.yy sonlarında Ruslar tarafından Baltık Mimari tarzında kilise olarak yaptırılmış olup bina Cumhuriyetin ilk yıllarından sonra Kapalı Spor Salonu olarak kullanılmış 1985 yılında ise camiiye çevrilmiştir.

Hacı Seyfi Camisi

Kars il merkezinde bulunan bu camiyi XVI.yüzyılda Hacı Seyyid isimli bir kişi yaptırmıştır. Kitabesi bulunmadığından yapım tarihi ve mimarı kesinlik kazanamamıştır.

Kare planlı, kesme bazalt taşından yapılan cami, kentte yapılan Osmanlı dönemi yapılarından bir örnek olmasına rağmen orijinallinden büyük ölçüde uzaklaşmıştır. Kare kaideli, bazalt taşından, yuvarlak gövdeli tek şerefeli minaresi yakın tarihlerde yapılmıştır. Cami günümüzde ibadete açıktır.

Bozminare (Menu Çehr) Camisi

Kars, Arpaçay ilçesindeki Ani örenyerinde bulunan Menu Çehr Camisi’nin duvarındaki kitabesinden; 1072 yılında yapıldığı yazılıdır. Ancak bu kitabe günümüze gelememiştir.

Cami, engebeli bir arazide yapılmıştır. İnce uzun dikdörtgen planlı bir yapı olup, eski resimlerinden üst örtüsü hakkında bilgi edinilememiştir. Cami kesme taştan yapılmış, uzun kenarlarında yuvarlak kemerli, ince uzun dörder penceresi, kısa kenarlarında da aynı şekilde birer penceresi bulunmaktadır. Bu pencerelerin alt ve üstünde bir sıra halinde mazgal delikleri yer almaktadır.

Caminin yanındaki sekiz köşeli Boz Minare isimli kesme taş minaresi 1907 yılında yıkılmıştır. Bugün üç dört parçaya bölünmüş minare gövdesi içerisinde merdiven izleri görülebilmektedir.

Ebul-mu’ammeran Camisi

Bu caminin Şeddadiler zamanında yapıldığı sanılmaktadır. Ancak kimin tarafından yaptırıldığı bilinmemektedir. XI.yüzyıl eseri olduğu sanılan cami, taş direklerin taşıdığı kemerler ve mukarnaslı bir üst örtüsüne sahip idi.

Caminin dış cephesi renkli taşların alternatif biçimde düzenlenmesi ile örülmüştü. Duvar örgüsünde yer yer horasan harç görülmektedir. Minare kesme taştan olup, XI.yüzyıl Selçuklu minarelerine yakın bir mimari özellik göstermektedir. Günümüzde bu yapı oldukça harap durumdadır.

Süleyman Han Camisi (Feyzullah Efendi Camisi-Yukarı Cami)

Kars Kağızman ilçesinde, Şahindere Mahallesi’ndeki kalenin yanında bulunan cami, Kağızman’ın 1534’te Osmanlıların eline geçmesinden sonra, Taprakkale’deki sancak merkezinin buraya taşınmasından sonra yapılmıştır.

Cami XVI.yüzyılda Kanuni Sultan Süleyman zamanında yapılmış ve bu yüzden de Süleyman Han Camisi ismi verilmiştir. Bu caminin ilk yapımı ile ilgili bilgi bulunmamaktadır. Bunun da nedeni 1663 Ağrı depreminde tamamen yıkılmıştır. Kağızman’ın eşrafından Feyzullah Bey 1852 yılında bu camiyi yeniden yaptırmış, bundan sonra da Onun ismi ile tanınmıştır. Günümüze gelen caminin mimari bir özelliği bulunmamaktadır. 

Aşağı Cami 

Kars ili Kağızman ilçesinde bulunan bu cami, Osmanlı Rus Savaşları sırasında Kağızman’a 1878-1918 yıllarında hakim olan Ruslar tarafından 1884 yılında kilise olarak yapılmıştır. Rus ve Ermenilerin yöreden çekilmesinden sonra bu kilise uzun süre kendi haline bırakılmıştır. 1958 yılında kilisede yapılan bazı değişikliklerle camiye çevrilmiş ve Yeni Cami ismi ile ibadete açılmıştır.

Kırmızı taştan, dikdörtgen planlı olan bu yapının girişi orijinalinde kuzeyde olmasına rağmen, camiye çevrildikten sonra giriş kapısı batı yönünde açılmıştır. Yapının kilise cephesi kısmen korunmuştur. Bugün dış cephedeki kemer süslemeleri görülmektedir. Burada yer yer sağır kemerler bulunmaktadır. Kilisenin iç mekandaki orijinal kubbesini taşıyan altı fil ayağı iyi bir durumda günümüze gelebilmiştir. Camiye dönüştürülmesinden sonra da buraya bir mihrap ile minber eklenmiştir.