Kars'ta tarihi hamamların isim karmaşası devam ediyor

KARS HAVADİS

“Tarihi Dokunun Korunması Projesi” kapsamında 3’üncü etap restorasyon çalışmaları devam eden ve asıl adı ‘Asri Hamam’ olan hamamının tabelasında, Mazlumağa Hamamı yazılarak çok önemli bir yanlışlığa devam ediliyor.  Ayrıca her iki hamamın üzerinde Mazlum Ağa Hamamı yazıyor.

Yerel basında ve restorasyon sürecinde yapılan yazışmalarda olduğu gibi Kars’ı ziyaret eden yerli ve yabancı ziyaretçilerin de kayıt altına aldığı isim yanlışlığı, yetkililer tarafından da bir türlü düzeltilmiyor.

Araştırmacı - Yazar ve Fotoğraf Sanatçısı Yıldırım Öztükkan’dan edindiğimiz bilgilere göre, Kars Kalesi eteklerindeki tarihi doku içerisinde bulunan tarihi değeri büyük Mazlum Ağa, Topçuoğlu ve Muradiye hamamlarının her birinin 3 ayrı adı olduğunu dile getirdi.

Öztürkkan, isim karmaşasının en önemlilerinden birisinin, şu anda retorasyonu devam eden Cuma Hamamının üzerinde, İl Özel İdaresi ve yüklenici firma tarafından Cuma Hamamı yazıldığını söyledi.

Bu nedenle isim karmaşası yaşandığına da dikkat çeken Öztükkan, hamamların isimlerinin yanlış söylenmesine bağlı olarak; yerel basında, resmi yazışmalarda, şehri gezen yerli ve yabancı ziyaretçilerin de dikkate almasıyla birlikte internet dünyasına düşmesiyle birlikte aynı yanlış bilgilerin gelecek kuşaklara da aynı şekilde aktarılıyor olmasının önemli bir olumsuzluk olacağının altını çizdi.

PUŞKİN MAZLUM AĞA HAMAMINDA YIKANMADI

Rusya tarihinin dahi şairi, yeni Rus Edebiyatı ve yeni Rus Edebiyat dilinin kurucusu Aleksandr Sergeyeviç Puşkin’in de Mazlum Ağa Hamamında yakındığı bilgisinin de yanlış olduğunu gazetemize açıklayan Araştırmacı - Yazar ve Fotoğraf Sanatçısı Yıldırım Öztükkan: “Söz konusu yanlışın bir an önce düzeltilmesi gerekiyor. Üzerine Mazlumağa Hamamı olarak yazılı olan hamamın asıl Asri Hamamdır ve 1863 yılında yapılmıştır. Daha önce Osmanlıca yazılı kitabesi vardı ama şu anda o kitabe kayıptır. O zamana göre çok modern ve büyük olduğu için ve çağa da uygun olduğunda Asri Hamamı adı verilmiştir. Eskinden Kars’ta güzel ve modern bir gelenek vardı. Yaşı 50’nin üzerinde olanların da hatırlayacağı gibi kadınlar her Perşembe günü Kars Kalesini gezerdir ve Cuma günleri de Millet Bahçesine giderlerdi. Cuma günleri bu hamam bayanlara hizmet verirdi. Kadınlar bu hamamda yıkandıktan sonra Millet Bahçesine gider, başta semaverde çay içmek üzere eğlencelere katılırlardı. Yani burasının adı Cuma Hamamıydı. 1975 - 1977 yılları arasında Kars’ın o zamanki tüccarlarından Abidin (Abid) Dağlar bu hamamı satın aldı. Burasının adı böylece Abidin Hamamı oldu. Bazı kimseler ünlü Rus Yazar Puşkin’in bu hamamda yıkandığını söyler. Bu da yanlış bir bilgidir. Çünkü Puşkin’in Kars’a geliş tarihi 1829’dur. Bu hamam ise 1863 yılında yapılmıştır. Buradaki yanlışlık, hamamın yerinin yanlış olmasından kaynaklıdır. Namık Kemal Evi’nin karşısındaki hamam adı Mazlum Ağa Hamamıdır. Puşkin 1829 yılında Kars’a geldiğinde orada 1980 yılında bu hamamda yıkanmıştır. Mazlum Ağa ise o dönem Kars’ın zengin eşraflarından biridir. Hamam da O’na aittir. Bayındırlık İl Müdürlüğü Eski Erzurum Yolu üzerinde bulunan bostanlar da Mazlum Ağa’ya aitti.

MURADİYE HAMAMININ DA 3 İSMİ VARDIR

Hemen bu hamamın karşısındaki ahşap balkonlu hamamın asıl Adı ise İlbeyoğlu Hamamıdır. Şah Murat Bey adında biri hamamı aldığı için adı Muradiye Hamamı olmuştur. Daha sonrada ihtiyaca cevap vermesi babından içerine ve dış tarafına tahta balkonlar yapıldığı için balkonlu hamam adı ile bilinmektedir. Mazlum Ağa Hamamını da Topçu adında biri satın aldığı için Topçuoğlu Hamamı adı verilmiştir.”dedi.

ASIL ADI ‘ASRİ HAMAMI’ VEYA CUMA HAMAMINDA RESTORASYON ÇALIŞMALARI DEVAM EDİYOR

Öte yandan tabelasında Mazlum Ağa Hamamı yazılı olan, fakat asıl adı Asri Hamam veya Cuma Hamamı olan 1863 yılında yapılan hamamın turizme kazandırılması projesi kapsamında DAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı tarafından finansörlüğünde devam ediyor.

 “Tarihi Dokunun Korunması Projesi” kapsamında Kars Valiliği, Kültür Turizm ve Altyapı Hizmet Götürme Birliği Başkanlığı (KARTAB) koordinesinde yürütülen restorasyon çalışması kapsamında hamamın 2’nci etap restorasyonunun ardından 3’ncü etap çalışması da yeniden başlatıldı.

Orjinal haline dönüştürülerek turizme kazandırılacak olan tarihi Asri hamamında 3’ncü etap projesi Kars İl Özel İdaresi tarafından 2 milyon 301 bin 563 lira 62 kuruş bedelle ihalesi edildi.

Dikdörtgen planlı ve düzgün kesme bazalt taşından yapılan hamamının iç mekanlarındaki sağır kemerler ve niş süslemeleri ile nakış edilmiş binayı kendi tarihi dokusuna uygun hale getirilecek. 2017 yılı sonlarına doğru da 1'nci etap Restorasyon çalışmalarını tamamlanmıştı. 2018 yılında 2’inci etap çalışmaları da tamamlanan tarihi hamam 3’üncü etap çalışmaları da önceki gün itibariyle start aldı. Tarihi Asri Hamamının 2021 yılında tamamlanarak turizme kazandırılması öngörülüyor.