Örnek Çalışma!

Örnek Çalışma!

Karayollarınca tarihi taş köprüler onarılarak hizmete sokuluyor.

Örnek Çalışma!

Karayollarınca tarihi taş köprüler onarılarak hizmete sokuluyor.

Kars Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü tarihi taş köprülerin onarımlarını yaptırarak hizmete sokuyor. Kars’ta 1579 yılında Sultan 3. Murat’ın emri ile Lala Mustafa Paşa tarafından Kars Çayı üzerinde yaptırılan tarihi Taşköprü’nün restoresi Kars Karayollarınca yaptırılarak hizmete açıldı.

Onarımın tamamlanmasının ardından köprünün daha sonra yeniden yazılan kitabesi ise, orta kemer üzerine yerleştirildi. Halen kent yerleşimi içerisinde yoğun olarak kullanılan ve Karahanoğlu adıyla da anılan köprü kentin kuzey yakasını güneye bağlıyor.

KARS TARİHİ TAŞKÖPRÜ YERİ VE KONUMU

Kars merkezde yer alan Taşköprü ( Karahanoğlu Köprüsü) hemen Kale’nin eteğinde, Kars Çayı üzerinde yer almaktadır. Kars’ın en önemli ekolojik değerlerinden biri olan Kars Çayı, Kaleiçi ve eteklerindeki Osmanlı-Selçuklu yerleşimi ile Rus döneminde gelişen Tahtdüzün'deki ızgara planlı dokuyu birbirinden ayıran doğal bir sınır işlevi görmektedir. Kent içini boydan boya geçen Kars Çayı, kalenin batısından kıvrılarak kuzeye akar ve Ermenistan sınırından gelen Arpaçay’a karışır.

KÖPRÜNÜN TARİHİ

Kars Çayı üzerinde, iç kale altında kesme siyah bazalt taştan üç kemerli olarak yapılan Karahanoğlu Köprüsü 1579 yılında Osmanlılar döneminde Sultan III. Murat’ın emri ile Lala Mustafa Paşa tarafından şehrin imarı sırasında yapılmıştır.

1715 yılının ilkbaharında gelen sel ve taşkın sırasında yıkılan ve sadece ayak temelleri kalan köprü, dört sene sonra Kars eşrafından “Hacı Ebubekir Karahanoğlu” tarafından 1719 yılında yeniden yaptırılmıştır.

1877–1915 yılları arasındaki Rus işgali sırasında, Rusların Kars'ta Türk izlerini silmek amacıyla yapılar üzerindeki kitabeleri sökülmüş ya da kazıttırılmıştır. Bu vesile ile sökülen Taş Köprü kitabesini, köprüyü yaptıranların torunlarından olan “Müştak Hatifi Karahanoğlu” dedelerinin bu eserinin sökülmüş kitabesini, vefatından önce Hattat Hamit Aytaç'a tekrar yaptırtmış ve yerine konmak üzere Kars’a göndermiştir. Yolda kaybolan bu kitabenin yerine Hamit Aytaç’ın öğrencilerinden birinin tekrar yazdığı kitabe Kars'a gönderilir ve orta kemer üzerine yerleştirilir.

Karayolları da köprüyü onarırken, bu kitabeyi Türkçe yazılmış kitabeyle birlikte orta kemer üzerine yerleştirmiştir.

1719 tarihinde yerleştirilen Karahanoğlu Köprüsü Kitabesi’ nde şu ifadeler yer almaktadır:

Eşraf-ı Kars dan El-Hac Ebubekir

Ceddi Karahanoğluna El yak

Bir köprü yapdı, nas etdi bin Şükr

Dar eyende mesrur kılsın anı Hak.

Sene: H–1131(1719)

Köprü o zamanın parasıyla 4200 kuruşa mal olur. Ustalar günde iki paraya, işçiler bir paraya çalışır. 40 para bir kuruş olduğuna göre köprünün yapımı bir hayli masraflı olmuştur. Hacı Ebubekir Bey, köprüden sonra Kaleiçi mahallesine bir konak yaptırır ve konağının bir kısmına 400 ciltlik bir kütüphane kurar. Osmanlı çağında Kars'ta bilinen ilk kütüphane budur. Kitaplar bugün Erzurum Atatürk Üniversitesi’ndedir.

İNŞAAT MALZEMESİ

Taşköprü kesme bazalt taştan yapılmış olup, orta kemerden her iki yöne eğimli bir köprüdür. Özgün döşeme kaplamasının da bazalt olması muhtemel köprünün üzeri günümüzde küp taş kaplama olarak görülmektedir.

Köprü tempan duvarları üzerinde ve korkuluklarında yer yer tüf ağırlıklı taş örnekleri de görülmekle beraber bunlar yapının onarımları sırasında yapıya eklenmişlerdir.

Köprünün tamamında ve özellikle temel seviyesindeki onarımlarda çimento harçlı uygulamalara rastlanmaktadır. Son onarımını 1991 yılında geçirmiştir. Temel seviyesinde tahribatlar görülmektedir.

MEVCUT DURUMU

Taşköprü halen kent yerleşimi içinde yoğun olarak kullanılmakta ve kentin kuzey yakasını güney yakasına bağlamaktadır.

Yer yer tempan duvarında tek taş boyutunda boşluklar oluşmuş, korkulukların bir kısmında farklı taş malzeme ile onarımlar yapılmış, korkuluk üzerindeki demir kenetlerinin bir kısmı eksilmiştir. En büyük tahribat temel seviyesinde görülmektedir. Zaman içinde suların alçalıp yükselmesi ile önce uzun süre su içinde kalan taşlar açığa çıktıkça taşlarda erimeler görülmektedir. Özgün tabliye döşemesi tamamen küp taş döşeme ile değiştirilmiştir.

Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kurulunun 12.09.1991 gün ve 330 sayılı kararı ile anıt eser olarak tescil edilmiştir.

Önceki ve Sonraki Haberler