Ötegen: Yeni Ekonomik Çekim Merkezi, Kars’tır

Kars Ticaret ve Sanayi Odası ( KTSO ) Başkanı Fahri Ötegen, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) tarafından organize edilen I. Uluslararası Kafkasya-Orta Asya Dış Ticaret ve Lojistik Kongresinde yaptığı sunumda 3 büyük projenin merkezinde Kuzeydoğu Anadolu’nun yeni ekonomik çekim merkezinin Kars olduğunu söyledi.

KTSO Başkanı Fahri Ötegen; Serhat Kalkınma Ajansı’nın (SERKA), Kars Ticaret ve Sanayi Odası’nın (Kars TSO), Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği’nin (UTİKAD), Doğu Anadolu İhracatçılar Birliği’nin (DAİB) ve Kars Belediyesi’nin sponsor olarak desteklediği Dış Ticaret ve Lojistik Kongresi’nde yaptığı sunumda şu ifadelere yer verdi:

Ülkenin önemli merkezlerine karayolu, demiryolu ve havayolu bağlantısı, 184 km’lik il içi bölünmüş yol ile diğer il merkezlerine hızlı ulaşım, Doğu Ekspresi ile demiryoluna sahip il merkezlerine demiryolu ile ulaşım, Uluslararası uçuşlara da açık olan ve yeni terminali 2013’te hizmete giren Kars Harakani Havalimanı’ndan gerçekleştirilen karşılıklı seferler ile Ankara, İstanbul ve İzmir’e direkt ulaşım (2014’te 388.913 toplam yolcu ile 53 havalimanı arasında Türkiye’nin en işlek 26. havalimanı)

Süt üretimi (2014): 670.742 ton (Ülkedeki 18 milyon 499 bin tonluk üretimin %3,6’sını ilimiz karşılamaktadır. Kars süt üretimini 2013’e göre %26 artırarak en çok süt üreten 5. il oldu)

Büyükbaş hayvan sayısı (2014): 518.692 (Ülkedeki toplam 14 milyon 123 bin büyükbaş hayvanın %3,7’si ilimizde bulunmaktadır ve ilimiz bu alanda Türkiye’de 81 il arasında 5. sıradadır)

Koyun sayısı (2014): 466.500 (Ülkedeki toplam 31 milyon 115 bin koyunun %1,5’u ilimizde bulunmaktadır)

Kaz sayısı (2014): 280.500 (Ülkedeki toplam 911.990 kazın %31,8’i ilimizde bulunmaktadır. Kars kaz sayısında Türkiye’de 1. sıradadır. 2013’te 116.480 olan kaz sayısı 2014’te %141 arttı)

Bal üretimi (2014): 1.260.113 kg (Ülkedeki toplam 102 milyon 486 bin kg’lık üretimin %1,3’ünü ilimiz karşılamaktadır. İlimizdeki bal üretimi son 1 yılda yaklaşık 4 katına çıktı)

Kamu yatırımları (2014): 178 milyon TL

Kurumlar vergisi mükellef sayısı (2014): 706

Gelir vergisi faal mükellef sayısı (2014): 3.168

2014’te kurulan yeni şirket sayısı: 156 (2013’e göre yeni kurulan şirket sayısını %136 oranında artıran Kars, yıllık artış oranına göre Türkiye’de 1. sıradadır)

2013 verilerine göre 160,5 milyon TL il içi ticaret hacmine sahip Kars, ürettiği mal ve hizmetleri yurtdışından daha çok yurtiçinde satmaktadır. İlimizin en büyük ticaret ortağı İstanbul’dur.

Kars’taki toplam 8.071 girişimin 52’si tarım sektöründe, 551’i sanayi sektöründe (imalat + enerji + madencilik) ve 7.468’i hizmetler sektöründedir.

Kars’ta 2014’te teşvik sistemi dahilinde 1’i yabancı sermayeye ait olmak üzere 14 yatırım teşvik belgesi (1 enerji sektörü, 8 hizmetler sektörü, 5 imalat sektörü) karşılığında toplam 78 milyon TL’lik sabit yatırım yapıldı. 

Kars’ta mevcut sanayi işletmeleri arasında 99 işletme 113 adet sanayi kapasite raporuna sahip olmakla birlikte bu işletmelerde toplam 1.747 kişi çalışmaktadır.

Kars’ın tarımsal ürünlere ve hayvancılığa dayalı sanayi sektöründe özellikle süt ve süt ürünleri tesisleri ön plana çıkmaktadır.

1976 yılında kurulan ve günümüzde yaklaşık 1 milyon m²’lik bir alanı kaplayan Kars OSB, 87’si tahsisli olmak üzere 93 parselden oluşmakta ve 51 parselde 45 işletme faaliyetlerine devam etmektedir. 19 parselde 16 işletmenin inşaat çalışmaları sürmekte, 17 parselde ise 14 işletmenin inşası proje aşamasında bulunmaktadır.

51 parselde aktif bir şekilde üretimlerine devam eden işletmeler arasında süt ve süt ürünleri alanında faaliyet gösteren işletmeler 22 parselle ilk sırayı alırken; 5 parsel ile süt ve süt ürünlerini hazır beton alanında üretim yapan işletmeler takip etmektedir.

Kars OSB’nin kapasitesinin yeni yatırımlar için yetersiz hale gelmesi ve 50’ye yakın yatırımcıdan gelen talepler doğrultusunda 2. OSB’nin kurulması için çalışmalar devam etmektedir.

Diğer taraftan daha önce bitkisel ve hayvansal üretimin ve bunlara dayalı sanayinin desteklenmesi ve geliştirilmesi amaçlarıyla 1,47 milyon m²’lik alanda kurulma kararı alınan ve 2015 yatırım programında bulunan Kars (Besi) Tarıma Dayalı İhtisas OSB’nin imar, parselasyon planları tamamlanmakla beraber altyapı proje çalışmaları devam etmektedir.

2007’de Gürcistan’ın Marabda istasyonunda, 2008’de ise Kars’ta Türkiye, Gürcistan ve Azerbaycan Devlet Başkanları tarafından temeli atıldı.

Toplam 826 km uzunluğundaki BTK’nın 2015’in sonunda operasyonel hale gelmesi ve ülkemizdeki bölümünün yaklaşık 1,5 milyar TL’ye mal olması beklenmekte.

Bitirildiğinde ilk etapta yılda 1,5 milyon yolcu ve 6 milyon ton yük taşıması, ilerleyen yıllarda ise yıllık 3 milyon yolcu ve 20 milyon yük taşıma kapasitesine ulaşması planlanıyor.

Türkiye demiryolu ağını Kars ve Hazar Denizi üzerinden Orta Asya ve Uzak Doğu’ya bağlayacak.

Çin ile Avrupa ülkeleri arasındaki mesafeyi 35 günden (denizyolu) 13 güne (demiryolu) indirecek ve ilgili güzergahta yük taşımacılığı alanında yüksek maliyetli hava taşımacılığına ve uzun süreli deniz taşımacılığına çok önemli bir alternatif konumuna gelecek ve Çin ile İngiltere arasındaki demiryolu hatlarını birleştirecek.

Kars’tan hızlı tren hattı ile Tiflis’e 1,5 saatte, Bakü’ye ise 4 saatte ulaşılabilecek.

Kars, BTK projesinin aktif hale gelmesiyle ve etüt çalışmaları tamamlanmış olan ve önümüzdeki 10 yıl içinde bitirilmesi planlanan Kars-Çıldır-Ardahan ve Kars-Iğdır-Aralık Dilucu demiryolu hatlarının faaliyete geçmesiyle sadece Kafkasya, Orta Asya ve İran’a uzanan demiryolu geçiş merkezi olmayacak, ayrıca bölgenin demiryolu üssü olacaktır.

BTK demiryolu, hem Türkiye’yi lojistik alanında daha ileriye taşıyacak hem de ülkemiz ile Kafkasya, Orta Asya ve Çin arasındaki ekonomik ve kültürel ilişkileri geliştirecektir.

Türkiye’deki 19 lojistik merkezden biri.

10 yıl içerisinde ülkedeki yük taşımacılığında karayolu payının %60’a düşürülmesi, demiryolu payının ise %15’e çıkarılması ve bu merkezlerin lojistik sektörüne yıllık yaklaşık 40 milyar dolar katkı sağlaması hedefinin önemli bir parçası.

Kars OSB’nin yakınında 665.000 m²’lik alana yapılması ve 7 km’lik demiryolu bağlantısıyla BTK demiryolu hattına bağlanması planlanmakta.

Lojistik merkezde depolar, tır parkları, gümrük alanları, konteyner sahaları, yükleme ve boşaltma alanları, idari ve sosyal tesisler yer alacak.

Uygulama projesi Mart 2015’te ihale edildi. Nisan’da ihaleyi kazanan şirketle sözleşme imzalandı ve yer teslimi yapıldı.

2017’de bitirilmesi bekleniyor.

Önümüzdeki yıllarda lojistik sektörünün ülkemizde yıllık %10-15 büyüyeceği beklentisi, Kars Lojistik Merkezi’nin önemini daha da artırmaktadır.

Çıldır’a 20 km, Ardahan’a 60 km ve Kars’a yaklaşık 105 km uzaklıkta

Sarp-Tiflis güzergahının karayoluyla 6,5 saat (370 km), Türkgözü-Tiflis (240 km) arasındaki mesafenin yine karayoluyla yaklaşık 5 saat sürmesi; Tiflis’e yaklaşık 4 saat (215 km) uzaklıktaki Aktaş Sınır Kapısı’nın önemini net bir şekilde ortaya koymaktadır. Yeni sınır kapısı, bu açıdan bakıldığında hem Kafkasya’ya ve Orta Asya’ya ihracat yapan işletmelerin karayolu ulaşım maliyetlerini ciddi anlamda azaltacak hem de Kuzeydoğu Anadolu’dan Gürcistan ve Azerbaycan’a daha etkin ve yoğun bir karayolu koridoru da açmış olacaktır.

Aktaş Sınır Kapısı’nın açılması, ilimiz Kars için de ekonomik anlamda ciddi fırsatları beraberinde getirecektir. Bölgeye açılan en yakın sınır kapısı olan Türkgözü’ne yaklaşık 150 km uzaklıkta olan Kars’ın, yeni sınır kapısının açılmasıyla birlikte gelişmekte olan Gürcistan pazarının merkezi Tiflis’e uzaklığı 70 km kısalacaktır. Yine daha büyük bir pazar konumundaki Azerbaycan’a, yeni sınır kapısından 230 km gibi kısa bir mesafede giriş yapma imkânı da doğacaktır.

Kars, 2015 yazında açılması beklenen Aktaş Sınır Kapısı’nı sadece Gürcistan ve Azerbaycan’a değil tüm Kafkasya’ya ve Orta Asya’ya açılan bir ihracat penceresi olarak da kullanabilecektir.

İlimiz Kars; Bakü-Tiflis Kars demiryolu, Kars Lojistik Merkezi ve Aktaş Sınır Kapısı ile yaklaşık 158 milyon nüfuslu ve 805 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahip, her geçen gün büyüyen ve dinamik bir ekonomik pazara hem ticari hem de kültürel olarak daha da yakınlaşmaktadır.

kha