Son yıllarda yeni yetmeler ve gençler arasında sık kullanılan kanka, kanki kelimleri neredeyse ilkokul çocuklarının diline dolanır oldu.

Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünün arama motoruna girince kanka, kanki,kankardeş,arkadaş ve dost kelimelerinin anlamları şöyle çıkıyor:

Kanka: Kelimesinin anlamı ise:(teklifsiz konuşmada) kardeş kadar yakın olan kimse, Türkiye Türkçesi ağızları sözlüğünde yenge ve buz pateni.

Kanki:Bulunamadı…

Kankardeş: Bulunamadı

Arkadaş: Birbirlerine karşı sevgi ve anlayış gösteren kimselerden her biri, bacanak, eş, yâren, yoldaş.

Dost: Farsça.Sevilen ,güvenilen yakın arkadaş ve gönüldaş.

Arkadaş eski Türklerde okçuların siper alırken veya kendilerini korumak için mevzilenirken  arkalarını dayadıkları taşa denirmiş, bu kelime eş, dost ve yaren içinde kullanılagelmiş.

Arkadaşlık bazı arkadaşlar arasında yapılan küçük bir törenle kan kardeşliğine dönüştükten sonra daha da derinleştirilirmiş ve ölümsüzleştirilmiş.

Kelimelerin gücü iletişimin daha etkili ve vurucu olması açısından çok önemlidir. Kalplerden geleni kalplere gönderebilmek biraz da kelimelerin gücüne bağlıdır.

Bazılarına göre ise, kankardeşi kavramı “kanka” veya “kanki” kavramlarına dönüşmüş…

Bu ise ince bir alay mı yoksa acı bir gülmece  mi?... Görülüyor ki, arkadaş düşmandan korunmak için sırtın dayandığı taş, kankardeş  ise uğruna can verilecek dost iken bugün kanka ve kanki oldu…

İlginç olan, “kanka” TDK sözlüğüne göre, teklifsiz konuşmada kardeş kadar yakın olan kimse anlamına geliyor. Öte yandan  TDK sözlüğünde Kankardeşi  kelimesinin anlamının “bulunamayışı” ise başka bir ilginç durum …Yani,yeni yetmelerin diline pelesenk olmuş “kanka” kelimesinin anlamı TDK’nın Büyük Türkçe Sözlüğünün arama motorundan çıkıyor, ama “kankardeş” çıkmıyor.…

Yakın gelecekte “Herhalde” kelimesi “Herıld” olarak sözlüğe girebilir mi diye düşünmek bu gidişle mümkün…

Bir modayla kullanmaya başlayıp bir yaşam biçimi oluşturan böyle kelimeleri gençliğimiz kullanmamalıdır. Dilin diğer dillerden geçişlerle ve toplumun gereksinimleri doğrultusunda türetmelerle zaman içinde zenginleşmesi doğaldır. Ama arkadaş veya “dost”tan  “kanki” ye dönüşmesi yozlaşmadır.

Şairin dediği gibi:

“Dedenin dilinden anlamaz oldu torun…”

Günümüzde ise durum daha da vahim.

Bu defa “torunun dilinden dedeler anlamıyor”…

17.06.2014

Prof.Dr.Yavuz Öztürkler