Bir KuzeyDoğa Başarısı!

Bir KuzeyDoğa Başarısı!

KuzeyDoğa Derneği, çevre ve yaban hayatıyla yaptığı çalışmalarla adını sadece Türkiye’ye değil Dünya geneline yaymayı başardı. Derneğin Başkan Prof. Dr. Çağan Şekercioğlu, bilim koordinatörü Emrah Çoban ve gönüllüleriyle gece-gündüz dur durak bilmeden bu bölgede hizmetlerini sürdüren derneğin “Neden Kuzeydoğu Anadolu?” dediğini araştırdık.

İşte Dernek yöneticilerinin kendi ağızlarıyla bunun nedeni, derneğin amacı ve işlevi hakkıda bilinmesi gerekenler:

Kars-Iğdır Doğal Zenginlik Projesi olarak 2003’te başlayan projemiz, bugün Türkiye’nin doğal açıdan en zengin bölgelerinden biri olan Kars, Iğdır, Ardahan ve Ağrı illerini kapsamaktadır. Bu illerin merkezinde olduğu Anadolu’nun kuzeydoğu köşesi, dünya çapında sadece 34 tane olan önemli biyolojik çeşitlilik merkezlerinden Anadolu-İran ve Kafkaslar’ın buluştuğu noktadadır. Ayrıca kuzeydoğu Türkiye, 11 dünya çapında önemli bitki alanına, 13 dünya çapında önemli kuş alanına ve 22 dünya çapında önemli doğa alanına ev sahipliği yapmaktadır. Her ne kadar bu bölge Türkiye’nin en önemli ekosistemlerinden bazılarını barındırsa da, bölgenin eşsiz doğası hızla bozulmakta ve yöre halkı bunun sonucunda erozyon, sel, çevre kirliliği ve faydalı bitkilerin yok olması gibi giderek artan çevre sorunlarıyla karşılaşmaktadır.

Proje merkezi olarak burayı seçmemizin diğer nedenleri, bölgenin önemli üniversitelerinden Kafkas Üniversitesi’nin Kars ve Iğdır’da olması, projenin Kafkas biyoloji bölümü hocaları ve öğrencileriyle ortaklaşa gerçekleştirilmesi ve Kafkas Üniversitesi ile Kars Belediyesi’nin 2003 yılından bu yana projemize ilgi ve destek göstermesidir. Kafkas Üniversitesi ve Kars Belediyesi’nin yanısıra, Kars ve Iğdır Çevre Orman Müdürlükleri de projemize her türlü aşamada yardımlarını esirgememiş, Iğdır-Tuzluca’nın Yukarı Çıyrıklı köyü ise kuş halkalama çalışmalarımız boyunca bizi aylarca misafir etmiştir. Destekleri için tüm proje ortaklarımıza ve gönüllü katılımcılara çok teşekkür ederiz.

Bir bölgede ne kadar çok canlı türü varsa ve bu canlıların ne kadar büyük bir yüzdesi başka bir yerde bulunmuyorsa, o bölgenin doğal zenginliği o kadar yüksektir. Dünyanın 34 doğal zenginlik (biyoçeşitlilik) merkezinden üçü olan Akdeniz, Anadolu-İran ve Kafkaslar biyolojik “sıcak noktaları” Türkiye’nin tamamını kaplamaktadır. Dünyada sadece üç ülkede (Çin, Güney Afrika ve Türkiye) ikiden fazla biyolojik “sıcak nokta” bulunmaktadır ve Türkiye’den başka hiçbir ülke, üç doğal zenginlik merkezi tarafından örtülü olma ayrıcalığına sahip değildir.

PROJENİN AMAÇLARI

Çevre eğitimi ile doğa korumayı temel alan ve bilimsel, sosyo-ekonomik ve sanatsal öğeleri

bir araya getiren alt projelerimiz şunlardır:

1-Kuş araştırmaları projesi

2-Büyük etoburlar projesi

3-Sulak alan koruma ve restorasyon projesi

4-Faydalı bitkiler (etnobotani) projesi

5-Kafkas Üniversitesi Doğa Parkı

6-Canlı çizim teknikleri

7-Doğa turizmi (ekoturizm)

Kars-Iğdır Doğal Zenginlik Projesi, eğitimin, bilimsel araştırmanın, doğa korumanın ve sürdürülebilir kalkınmanın hep birlikte gerçekleşmesi ilkesine dayanmaktadır. Unutulmamalıdır ki bilimsel araştırma çevresel bilincin oluşmasını, çevre bilinci doğanın korunmasını, doğa koruma da doğa turizmi ve diğer sürdürülebilir kalkınma girişimlerini mümkün kılar. Dünyada doğayı en iyi koruyan ülkelerin aynı zamanda dünyanın en kalkınmış ülkeleri olması bir tesadüf değildir.

NEREDE ÇALIŞIYORUZ?

KUYUCUK GÖLÜ RAMSAR ALANI

Yürüttüğümüz Çalışmalar:

Kuş Halkalama

Kuş İzleme

Sulakalan Restorasyon

Doğa Turizmi

Çevre Eğitimi

Farkındalık Arttırımı

Lobi Faaliyetleri

ARAS KUŞ ARAŞTIRMA VE EĞİTİM MERKEZİ

Yürüttüğümüz Çalışmalar:

Kuş Halkalama

Kuş İzleme

Doğa Turizmi

Çevre Eğitimi

Farkındalık Arttırımı

Lobi Faaliyetleri

SARIKAMIŞ - ALLAHÜEKBER DAĞLARI MİLLİ PARKI

Yürüttüğümüz Çalışmalar:

Büyük Yırtıcılar (ayı, kurt, vaşak, vb) Araştırma-Takip

Kuş İzleme

Doğa Turizmi

Çevre Eğitimi

Farkındalık Arttırımı

Lobi Faaliyetleri

CELAL ACAR YABAN HAYATI KURTARMA VE REHABİLİTASYON MERKEZİ

Yürüttüğümüz Çalışmalar:

Yaban Hayat Kurtarma

Yaban Hayat Rehabilitasyon

Yaban Hayat Veterinerliği Kapasite Arttırım

Çevre Eğitimi

KAFKAS ÜNİVERSİTESİ KAMPÜSÜ

Yaptığımız Faaliyetler:

Kuş İzleme

Sulakalan Restorasyon

Çevre Eğitimi

Lobi Faaliyetleri

AKBABA LOKANTASI

Yürüttüğümüz Çalışmalar:

Kuş İzleme

Doğa Turizmi

Çevre Eğitimi

Farkındalık Arttırımı

ARPAÇAY KANYONU

Yürüttüğümüz Çalışmalar:

Yaban Hayat Araştırma

Başta akbabalar olmak üzere kuşların araştırılması

Farkındalık Arttırımı

EKİBİMİZ

DOÇ. DR. ÇAĞAN HAKKI ŞEKERCİOĞLU (DERNEK BAŞKANI)

2011 National Geographic “Yılın Yükselen Kâşifi”

Utah Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Kars KuzeyDoğa Derneği Başkanı olan Doç. Dr. Cağan Hakkı Şekercioğlu, 1975 Istanbul doğumludur. Ekolog, ornitolog, doğa koruma bilimci ve Türkiye’nin ilk tropik biyoloğudur.

Aynı zamanda profesyonel seviyede doğa fotoğrafçılığı yapan Şekercioğlu’nun doğa ve yaban hayatı fotoğrafları, ABD National Geographic Dergisi ve BBC başta olmak üzere, yüzlerce dergi, gazete, kitap ve diğer kaynaklarda yayınlanmıştır. 1993 yılında İstanbul Robert Lisesi’nden mezun olan Şekercioğlu, aynı yıl Türkiye’nin ilk Uluslararası Biyoloji Olimpiyatları takımında yer almiş ve Hollanda’da gümüş madalya kazanmıştır. O sene tam bursla Harvard Üniversitesi’ne başlayan Şekercioğlu, 1997’de Biyoloji ve Antropoloji Bölümlerinden “magna cum laude” derecesi ve “summa cum laude” bitirme teziyle mezun oldu.

Stanford Üniversitesi Biyoloji Bölümü doktora programına tam bursla kabul edildikten sonra öğrenimine bir sene ara verip ABD Ulusal Biyoloji Araştırma Programı için Alaska’da kuşları araştırdı, altı ay boyunca Güney Amerika ve Antartika’da dağcılık, fotoğrafçılık ve kuş araştırma çalışmaları gerçekleştirdi ve üç ay boyunca Afrika kıtasını gezerek “Yokolan Afrika” kitabını yazdı. 2001 yılında Aktüel Dergisi’nin Türkiye’nin 100 Akademisyeni listesinde yer aldi. Dünya kuşlarının soylarının tükenmesinin nedenleri ve sonuçları üzerine doktora tezini hazırlayan Şekercioğlu, 2003 yılında Stanford Üniversitesi Biyoloji Bölümü’nden ekoloji ve ornitoloji doktorasını aldı. 2003’te Junior Chamber International TOYP programı tarafından Çevre ve Ahlakı Liderlik dalında Türkiye’nin en başarılı genci seçildi. Aynı sene, serhat illerinde (Kars, Iğdır, Ardahan, Agrı) biyoçeşitlilik takibi, ekolojik araştırma, yerel tabanlı doğa koruma ve doğa turizmi calışmalarına başladı. Doğu Anadolu’daki çalışmalarının kapsamının genişlemesi üzerine, 2007 yılında Kars merkezli KuzeyDoğa Derneği’ni kurdu.

Stanford’da senior research scientist (kıdemli araştırmacı bilim adamı) olarak çalışırken KuzeyDoğa Derneği’ni de gönüllü olarak yürüten Şekercioğlu, Kars Kuyucuk Gölü’nde doğa koruma, araştırma, ekolojik restorasyon ve ekoturizm projesiyle, 2008 yılında Prenses Anne’den İngiltere’nin en prestijli doğa koruma ödülü olan Whitley Gold ödülü aldı. Ödülü takiben, KuzeyDoğa Derneği Kuyucuk Gölü’nde Türkiye’nin ilk kuş üreme adasının inşa edilmesini, Kuyucuk Gölü’nün Doğu Anadolu’nun ilk Ramsar alanı ilan edilmesini ve 2009 Avrupa Seçkin Turizm Cenneti seçilmesini sağladi. Bu basarılar üzerine Şekercioğlu, 2010 yılında Prenses Anne tarafından Buckingham Sarayı’na davet edildi. 2010 yılında ekoloji ve çevre bilim dallarında son 10 yılda dünyanın en çok bilimsel atıf almış ilk %1 biliminsanları arasına giren Şekercioğlu, Newsweek Türkiye tarafından “Türkiye’nin geleceği için 100 Umut” ve NTV/Radikal tarafından Türkiye’de Yılın Bilim İnsanı seçildi. Aynı sene, Biyoçeşitlilik ve Koruma Ekolojisi laboratuvarını kurmak üzere ABD Salt Lake City’deki Utah Üniversitesi Biyoloji Bölümü’ne geçti. 

2011 yılında National Geographic Yılın Yükselen Kaşifi seçilen ve Türkiye Sulak Alanlara Saygı Ödülü’nü alan Şekercioğlu’nun calışmaları, Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Avrupa Birliği Bakanı Egemen Bağış ve Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu tarafından takdire layık görülmüştür. Şekercioğlu, Türkiye, Etiyopya,  Kosta Rika ve Utah başta olmak üzere, bilimsel araştırmaları için her kıtada 70’den fazla ülkeye seyahat etmiş ve dünya kuş türlerinin %57’sini doğada görmüştür. ABD Kaşifler Kulübü Uluslararası Onur Üyesi, American Ornitologlar Birliği Seçici Üyesi ve Sigma Xi Bilim Derneği Tam Üyesi olan Şekercioğlu’nun 3 kitabı, 50’yi aşkın bilimsel yayını ve 1320 bilimsel atıfı vardır.

twitter.com/sekercioglu

EMRAH ÇOBAN (BİLİM KOORDİNATÖRÜ)

1984 yılında Eskişehir’de doğdu. Kafkas Üniversitesi’nde biyoloji bölümünü bitirdi ve halen aynı bölümde yüksek lisan yapmaktadır. Nisan 2006 yılında Kars-Iğdır Doğal Zenginlik Projesi için gönüllü olarak çalışmaya başladı. Askerlik görevini tamamladıktan sonra Kasım 2007’de KuzeyDoğa Derneği için çalışmaya başladı. Kendisi saha çalışmalarından, halkla ilişkilerden, lobi çalışmalarından, etnobotani araştırmaları ve bitki çizim kursu organizasyonlarından sorumludur. Aynı zamanda KuyuculkGölünde üreyen kuşları master tezi olarak çalışmaktadır. 2001 yılından beri Kars’ta yaşamaktadır.

YAKUP ŞAŞMAZ (SAHA KOORDİNATÖRÜ)

1985 yılında Ankara’da doğdu. İlköğretim ve lise öğrenimimi Ankara’da tamamladıktan sonra 2004 yılında Kars’a geldi ve Kafkas Üniversitesi’nde lisansı (Biyoloji Bölümünü) ve yüksek lisansı (Ekoloji Bölümünü) bitirdi. Yüksek lisans tezimi göçmen kuşlardaki ektoparazitler üzerine yaptı. Aynı zamanda 2005 yılının Nisan ayından bu zamana kadar dernek çalışmalarına katkıda bulundu. Şu anda Aras ve Kuyucuk Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezi’nde Uzman Biyolog ve Saha Koordinatörü olarak çalışıyor.

KUZEYDOĞA KİMDİR?

KuzeyDoğa Derneği, 2003 yılında dernek başkanımız Doç. Dr. Çağan Şekercioğlu’nun başlattığı Kars-Iğdır Biyolojik Çeşitlilik projesinin bir ürünü olarak 2008 Ocak ayında Kars’ta kuruldu. Derneğimizin adı olan “KuzeyDoğa” kelimesi derneğimizin hem ülkemizin kuzeydoğusunda, hem de doğa koruma ve araştırma çalışmaları yürüttüğüne vurgu yapmak için seçilmiştir.

Derneğimizin ufku canlı nesillerinin tükenişinin durduğu ve doğal döngülerin çöküşünün engellendiği, insanların doğanın korunmasından en az yaban hayat kadar fayda sağladıkları bir dünya modelidir.

Ufkumuza ulaşmak için derneğimiz doğa koruma eğitimleri yürütür, bilimsel araştırma yapar, kapasite geliştirme ve doğa turizminin artmasıyla yöre insanın gelir elde etmesi için çalışmalar yürütür, özellikle de kuş gözlem turizminin geliştirilmesi konusunda çalışır, gelişen dünyada toplum temelli doğa koruma çalışmalarının çoğalması için uğraşır ve biyolojik çeşitliliğin korunmasında özel sektörün rolünü artmasını amaçlar.

Amaçları doğrultusunda derneğimiz Kars-Ardahan-Iğdır ve Ağrı illerinde çalışmaktadır. Çalışma alanlarının başında bu illerde bulunan doğal alanlar bulunur. Bunlar bölgemizde bulunan milli parklar, önemli kuş alanları, önemli bitki alanları ve önemli doğa alanlarıdır. Bu alanların canlı çeşitliliğinin ortaya çıkarılması ve etkin korunması derneğimizin ana amaçlarındandır.

Başta kuşlar olmak üzere derneğimiz, büyük etoburlar, sulak alanlar, sulak alan restorasyonu, faydalı bitkiler (ethnobotani), teknik canlı çizimi, çevre eğitimi, doğa turizmi geliştirme ve yaban hayatı kurtarma ve rehabilitasyon çalışmaları yürütür.

3 yıl gibi kısa bir sürede derneğimiz Kuyucuk Gölü Yaban Hayatı Geliştirme Sahasını Türkiye’nin 13., Doğu Anadolu’nun ilk ve tek RAMSAR alanı ilan ettirmek, İngiltere’nin Çevre Nobeli olarak da bilinen Whitley Altın ödülünü kazanmak, Kars-Kuyucuk Gölü’nü Avrupa’nın Seçkin Turizm Cenneti (EDEN) ilan ettirmek, Türkiye’nin doğa koruma amaçlı ilk yapay adasını inşa ettirmek ve de Türkiye’nin ilk akbaba lokantasını açtırmak gibi başarılara imza atmıştır.

Dernek merkezimiz Kars’ta olup, derneğimize ait bir adet Land Cruiser 4x4 aracımız mevcuttur. Derneğimiz Aras ve Kuyucuk Kuş Araştırma ve Eğitim Merkezlerinde üniversite öğrencilerine, doğaseverlere, kuş gözlemcilere gönüllülük imkânı sağlamaktadır.

Bize ulaşmak için:

KuzeyDoğa Derneği

Ortakapı Mah. Şehit Yusuf Bey Cad. Kat:1

36100 Kars

Tel: 0 536 329 71 39

Faks: 0 474 212 38 84

E-posta: [email protected]

kha