Kütüphan-e Türkiye Projesi

Kütüphan-e Türkiye Projesi

Gazi Kars’ın Şehitler Diyarı Sarıkamış ilçesi, Sarıkamış Şehitleri İlçe Halk Kütüphanesi Müdürü Turgay Aladağ, ‘Kütüphan-e Türkiye Projesi’nin hayata geçirilmesi için pilot yerlerden biri olan Sarıkamış’ta uygulama öncesi alt yapı ve düzenleme çalışmalarının devam ettiğini söyledi.

Aladağ yaptığı açıklamada, Kütüphan-e Türkiye Projesi; Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü ile Hacettepe Üniversitesi Teknokent-Teknoloji Transfer Merkezi işbirliği ile hazırlandığını belirtti.

Projenin Cumhurbaşkanlığı himayelerinde yürütüldüğünü anımsatan Aladağ, “Proje pilot uygulama projesidir. İlçemizde de Kaymakamlığımızın destekleriyle yürütüyoruz. Türkiye’de 78 ayrı kütüphanede çalışmalara başlandı. Başarılı bir sonuç alındığında Türkiye’deki bütün kütüphanelerde uygulamaya konulacaktır” dedi.

Güncel ve doğru bilgiyle donanmış yurttaşların bir ülkenin en önemli zenginlik kaynağı olduğunu belirten Aladağ, “Vatandaşların doğru ve nitelikli bilgi edinmeleri için en önemli kurum halk kütüphaneleridir. Bu anlayıştan hareketle, bu projeyle halk kütüphaneleri olarak dezavantajlı vatandaşlarımızı bilgi ve iletişim teknolojilerinden haberdar etmek, onlara bilgisayar kullanmayı öğretmek, kişisel gelişimlerine katkıda bulunmak ve dolayısıyla kütüphane kullanma alışkanlığı da kazandırarak kendilerine, ailelerine ve topluma daha faydalı bireyler olmalarına katkıda bulunmak hedeflenmektedir. Bu projeyle sunulan imkanlar ile yaşam kalitemizi yükseltebilir, çocuklarımıza daha bilinçli eğitim verebilir, ekonomik anlamda bir gelir elde edebilir ve kendimize olan öz güvenimizi geliştirebiliriz” diye konuştu.

Projenin özellikle dezavantajlı gruplara yönelik olduğunu ifade eden Aladağ, maddi yetersizlik içinde olup bilgisayar-internet kullanmaya fırsat bulamayanlar, engelliler, yaşlılar, işsizler ve ev hanımlarının öncelikli hedef grupları arasında yer aldığını, eğitimlerin haftada 1 saat olmak üzere 4 hafta dönüşümlü olarak devam edeceğini sözlerine ekledi.

KÜTÜPHAN-E TÜRKİYE PROJESİ NEDİR?

Bilgiye erişimde günümüzün en etkili aracı olan internetten, bazı kesimlerin yararlanamaması toplumsal bir adaletsizliğe yol açmakta, sorunun çözümü için de halk kütüphaneleri uygun bir çözüm olarak önerilmektedir. Bilindiği gibi, henüz kısa bir geçmişi olmasına rağmen, internet toplumsal ve ekonomik hayatı derinden etkilemektedir.  XX. Yüzyılda okuma yazma bilmemek kişiler için nasıl bir engelse, XXI. Yüzyılda bilgi teknolojilerinden ve onun en önemli ürünü olan İnternet’ten yararlanmamak aynı sonucu doğuracaktır. İnternet kullanımı hızla yaygınlaşmakla birlikte, dünya üzerinde oldukça fazla sayıda insan bu olanaktan yararlanamamaktadır. Özellikle toplumun dezavantajlı (düşük gelirli, yaşlı, sakat, eğitim düzeyi düşük, ev hanımları gibi) kesimleri bu teknolojiden yeterince yararlanamamaktadır. Bu sorunun üstesinden gelmek için gerek devletler, gerekse sivil toplum örgütleri çözüm üretmeye çalışmaktadır. İnternetten yararlanamayan dezavantajlı kesimler için halk kütüphanelerinin en uygun seçenek olabileceği görüşü ağırlık kazanmaktadır.

Kütüphan-e Türkiye Pilot ve Uygulama Projesi de, halk kütüphanelerini; vatandaşların bilgi ve iletişim teknolojisi (BİT) olanaklarından en üst düzeyde faydalanmalarını sağlayacak hizmetlere ücretsiz olarak erişebilecekleri cazibe merkezleri haline dönüştürmeyi ve Türk toplumunun genelinin ve özellikle de toplumun dezavantajlı kesimlerinin yaşam kalitesini iyileştirmeyi hedefleyen bir çalışma yürütmektedir.

Dezavantajlı gruplar diyebileceğimiz yaşlı, düşük gelirli, engelli, ev hanımları, işsizler ve kırsal kesimde yaşayan kişilerin internetten faydalanmaları zorlaşmaktadır. Bu durum ise, yurttaşlar arasında eşitsizliğe neden olmaktadır. Örneğin bu konuda iyi durumdaki ülkelerden birisi olan ABD’de 2011 yılı sonu istatistiklerine göre 65 yaş üstü nüfusun %60’ı, düşük gelirlilerin %50’si, eğitim seviyesi düşük olanların %63’ü, engellilerin de %60’ı internet erişimine sahip değildir. Eurostat 2014 raporuna göre Türk toplumunun %51’nin interneti hiç kullanmadığı, dezavantajlı gruplarda ise internet kullanmayanlarının oranının %83 olduğu ifade edilmektedir. Vatandaşları arasında bilgiye erişimde böylesine eşitsizlik bulunan bir ülke bilgi toplumu hedefine nasıl erişebilir?

Her hangi bir nedenle internet erişimi olmayan bireyler için ne yapılması gerektiği önemli bir sorundur. Çeşitli ülkelerdeki örnekler halk kütüphanelerinin bu konuda devreye girebileceğini göstermektedir.  Örneğin ABD’de kamu kaynaklarını kullanan kütüphanelerin neredeyse tamamında İnternete erişim ücretsizdir. Bu ülkedeki yoksulluk sınırının altındaki nüfusun yarısından çoğu da e-posta ve internet erişimi için sadece kütüphaneyi kullanır. ABD’de olduğu gibi Avrupa ülkelerinde de, özellikle Avrupa Birliği’nin tavsiyeleriyle halk kütüphaneleri, toplumun dezavantajlı kesimlerinin bilgi ihtiyaçlarını karşılayan en önemli kurumlar haline gelmektedir. Halk kütüphanelerinin bu konuda en uygun seçenek olmasının nedenleri şöyle özetlenebilir:

1.         “Parasız hizmet” felsefesine sahip olmaları.  Halk kütüphanelerinin hizmeti, geleneksel olarak, ücretsizdir. Bu anlayış, maddi zorluk çeken kesimler için ciddi bir tercih nedeni olmaktadır.

2.         Yaygın örgüt yapısı: Ülkenin hemen her yerinde bulunmaları, kolaylıkla erişilebilmelerine olanak sağlamaktadır.

3.         Kütüphane çalışanları, gereksinim duyan bireylere eğitim yardımında da bulunmaktadırlar. Bilgi okuryazarlığı yeterli olmayan kişiler de, böylelikle, gerekli eğitim desteği alabilirler.

4.         Kütüphaneler, toplumda “güvenli” yerler olarak algılanırlar. Bu yüzden çocuklar, yaşlılar, kadınlar için rahatlıkla gidilebilecek yerlerdir.

Belirtilen bu özellikleri nedeniyle halk kütüphaneleri, toplumdaki dezavantajlı gruplar için, internetten yararlanma konusunda en uygun seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır.

Halk kütüphanelerinin, dezavantajlı kesimlerin internet erişimi için en uygun seçenek olabileceği görüşünden hareket eden Kütüphan-e Türkiye Pilot Projesi;  Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü ile Hacettepe Üniversitesi Teknokent Teknoloji Transfer Merkezi’nin işbirliği ile Bill ve Melinda Gates Vakfı’ndan sağlanan fonla, Türkiye’deki halk kütüphanelerinin,  bilgi ve iletişim teknolojisi olanaklarından toplumun genelinin, özellikle dezavantajlı (düşük gelirli, yaşlı, sakat, eğitim düzeyi düşük, ev hanımları gibi) kesimlerinin yaşam kalitesinin iyileştirilmesine nasıl katkıda bulunabileceğini araştıran bir Ar-ge projesidir. Bu amaçla pilot proje kapsamındaki kütüphane personeli bilgi teknolojisi ve halkla ilişkiler konularında eğitilmiş ve bu eğitimleri halka yansıtmaları için çalışmaları istenmiştir. Bir yandan da bu eğitimlerin etkisini ölçmeye yönelik çalışmalar yapılmaktadır. 2013 yılı Temmuz ayında başlayan projenin Ekim 2015’te bitirilmesi hedeflenmiştir.

Pilot çalışmadan elde edilecek veriler ışığında, Türkiye’deki halk kütüphanelerinin toplumda bir “cazibe merkezi” olarak dönüştürülmesine yönelik, sürdürülebilir bir model önerisinde bulunulacaktır. Bu kapsamda; ülke geneline yönelik bir program hazırlanması öngörülmektedir. Bu programın,  alt yapıya ilişkin sorunları ve çözüm önerilerini içermesi; eğitim, tanıtım, etki değerlendirme konularında neler yapılacağını belgelemesi; ülke programı için gerekli mali yükü ortaya koyması; Projeyi Ulusal Bilgi Toplumu Stratejisi ile bütünleştirecek bir anlayışta olması hedeflenmektedir.

Projenin tüm Türkiye’de uygulanabilmesi durumunda; BİT alt yapısı hazırlanmış, personeli eğitilmiş, çağdaş tanıtım yöntemlerini kullanabilecek bir yönetim tarzı ile yeni bir anlayışa kavuşan halk kütüphaneleri, toplumun dezavantajlı kesimlerinin “sayısal bölünme” den uğrayacakları zararı önemli ölçüde önleyebilecektir.

Sarıkamış İlçe Halk Kütüphanesi Pilot proje uygulamasının devam ettirildiği 78 kütüphaneden birisidir.

Vatandaşların doğru ve nitelikli bilgi edinmeleri için en önemli kurum halk kütüphaneleridir. Bu anlayıştan hareketle, bu projeyle halk kütüphaneleri, dezavantajlı olarak tanımlanan yaşlı, düşük gelirli, engelli, ev hanımları, işsizler ve kırsal kesimde yaşayan vatandaşlarımızı bilgi ve iletişim teknolojilerinden haberdar etmek, onlara bilgisayar ve internet kullanmayı öğretmek, kişisel gelişimlerine katkıda bulunmak ve dolayısıyla kütüphane kullanma alışkanlığı da kazandırarak kendilerine, ailelerine ve topluma daha faydalı bireyler olmalarına katkıda bulunmak hedeflenmektedir. Bu projeyle tamamen ücretsiz olarak halkımıza sunulan bu imkânlar ile yaşam kalitemizi yükseltebilir, çocuklarımıza daha bilinçli eğitim verebilir, ekonomik anlamda bir gelir elde edebilir, kendimize olan öz güvenimizi geliştirebiliriz. kha