Kars’ta 150 Yıldır Dönen Su Değirmeni!

Kars’ta 150 Yıldır Dönen Su Değirmeni!

Kars'ın Akyaka İlçesi'ne bağlı Karahan Köyü'nde Malakanlardan kalma suyla çalışan değirmen büyük rağbet görüyor.

Kars’ta 150 Yıldır Dönen Su Değirmeni!

Kars’ın Akyaka İlçesi’ne bağlı Karahan Köyü’nde Malakanlardan kalma suyla çalışan değirmen büyük rağbet görüyor.

Rusya’nın değişik yörelerinden 150 yıl önce Kars’a gelen Malakanlar, bu bölge halkları için çok ileri tarım ve ziraat tekniklerini de getirdi ve öğrettiler. Tarımda patates, ayçiçeği, lahana ekimi, kaşar, gravyer ve diğer peynir çeşitlerinin yapımı, arıcılık, değirmencilik, değirmenlerden elektrik üretme ve ölü hayvanlardan sabun elde etme tekniğinin öğretilmesi bunlardan bir kaçı. Suyla çalışan değirmenler konusunda da Kars’ta bir çok yerde çalışma yapan Malakanlardan kalma değirmenlerden hizmette olan Akyaka ilçesinin Karahan Köyü’ndeki değirmende yöre insanı tarafından büyük rağbet görüyor. 62 yaşındaki Hacı Koçak tarafından çalıştırılan değirmende kış öncesi hummalı çalışmalar göze çarpıyor. Akarsuyla çalışan değirmene bir de elektrik aksamı kuruldu. Sular kesildiğinde veya arazide fazla kullanımında azalınca bu defa elektrik devreye giriyor ve değirmen aralıksız çalışıyor.

Son zamanlarda ülkemizde yaygınlaştırılan kepekli ekmek tüketimi de göz önünde bulundurulduğunda suyla çalıştıran değirmenlerde üretilen kepekli un yoğun ilgi görüyor. Karahan köyü başta olmak üzere Akyaka ilçe merkezi, merkeze bağlı köyler ve çevre komşu Arpaçay ilçesinde de su değirmenini tercih gittikçe artıyor.

Akyakalı Halk Ozanları Günay Yıldız ve Emrah Naroğlu da Değirmen Sahibi Hacı Koçak’ı sık sık ziyaret ederek değirmenle ilgili değişler söyleyerek bu tarihi değirmenin yaşatılması ve tanıtılmasında önemli görevler üstleniyorlar.

Değirmenin sahibi Hacı Koçak, su değirmenini daha uzun yıllar çalıştırmayı düşünüyor. Hacı Kocak, “Değirmeniz su değirmeni. Hem elektrikle hem suyla çalışıyor. Suyumuz geldiği zaman suyla çalıştırıyoruz. Su az olduğu zaman elektrikle çalışıyor. Su değirmenin unu her zaman elektrikten farklıdır. Daha olgun olur, daha yatkın olur su değirmeni. Elektrikle öğüttüğümüz zaman yakar. Hem de istediği unu çıkartır. Vatandaş kepekli ekmek alır. Burası da kepekli un çıkartıyor. En sonunda bu da kalacak hayatta. Su değirmeni nereye gitsen elektriği bozacak. Biz burayı 1980 yılında aldık. O zamandan beri de devam ediyoruz. Suyla öğütülen un kilo yapmaz. Su değirmeni olarak buralarda sadece bu var. Müşterimiz sıkı olduğu zaman elektriği açıyoruz. Ölene kadar devam edecek. Binayı ben aynen aldım. Eski sahibi burayı yenilemiş 1962’de. Suyu ise İbiş köyünden geliyor. Bu sular hep çeşme sularıdır. Alabalık suyu ve aynı zamanda da çok temiz.” dedi.

Hacı Koçak’ın oğlu Gürbüz Koçak da, “Malakanlar’dan kalma değirmedir. Eski değirmen yani. Yılların değirmeni, suyla çalışıyor. Sonradan biz elektrikte yaptık yanında. Civar köyler buğday, arpa getiriyor. Elektriği su olmadığı zaman devreye sokuyoruz. Suyla daha güzel oluyor. Kepekli un çıkarttığımız için suyla çalışıyor. İşlerimiz çok güzel. Müşterilerimiz çok memnun. Değirmene gelen kepekli buğdayı öğütmek için geliyorlar. 1962’de yapıldığı biliyoruz. Gerisini bilmiyoruz. Günlük gelen müşterilerimize göre 10 ton, 5 ton öğütüyoruz.” diye konuştu.

Sulakbahçe köyünden gelen Halis Taşkaya, “Burası Koçak’ın değirmenidir. Ben 2 ton arpa aldım. Arpaların ağzını dikiyorum. Ondan sonra da memleketime gideceğim. Hacı Koçak benim kirvemdir, dostumdur. Burada arpa buğday eğiriyorduk. Burada öğüttük. Burada götürdük Sulakbahçe köyüne. Arpaları kırdırıp hayvanlarımıza yediriyoruz. Buraya un öğütmeye geldim. Arpa kırdırdık. Buğday unu öğüttük. Arpa unu öğüttük. Su değirmenin unu daha lezzetli oluyor.  Şimdi ben 2 ton arpa kırdırıp götürüyorum. 2 torbada buğday götürmüştüm. 2 torbada köpeklere arpa unu öğütüp götürüyorum. Değirmenin taşında öğüttük bunu. Götürdüm. Orada tandırda pişirecek ekmeğimizi yiyeceğiz.” dedi.

Şahnalar köyünden Ercan Apaydın ise, “3 tona yakın Arpa getirdik. Su değirmeni artı elektriği de var. Suyla çalışıyor şuanda. Taş olduğundan dolayı daha güzel çıkıyor. Hayvan daha iyi yiyor bunu. Daha lezzetli oluyor. Etraf köylerde yapılıyor bu iş. Ama o kadar güzel olmuyor. Şuanda 1 buçuk saat falan oldu. Yaşlandırdı bizi toz biraz. Su değirmeninin özelliği daha güzel kırıyor. Genelde bu tercih edilir. Yanma olmuyor. Daha verimli oluyor.” şeklinde konuştu.

Önceki ve Sonraki Haberler