Bilgisayarın temel yapı taşı olarak görülen Anakart, işlemci, RAM, soğutucu gibi tüm donanımların bir arada senkronize çalışmasını sağlayan kritik bir donanım olarak görülmektedir. Çoğu kullanıcı anakartı donanımların montaj yapıldığı bir plaka ve donanım olarak görse de Anakart, Bilgisayarın hızından stabilitesine kadar birçok alanda önemli etkiye sahiptir. Tüm donanımların performansına etki eden anakartın seçimi de doğru yapılmalıdır. Bu konuyu yazımızda detaylı inceleyeceğiz.
Anakart Alırken Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Anakart satın alırken genellikle işlemci, ekran kartı, RAM, SSD ön planda tutulmaktadır. Oysa ki bu donanımların tam performansını gösterebilmesi anakartın verdiği destekle sınırlı olacaktır. Anakart alırken ihtiyaçlarımıza göre tercih yapmak verimli olacaktır.
Kullanım Amacınızı Belirleyin
Bilgisayar almak istediğimizde öncelikli olarak ne için almak istediğiniz ne yapacağınız belirlemeniz gerekmektedir. Bilgisayarı oluşturan her donanımın seçimi için kullanım amacına bağlı olarak değişmektedir. Ofis uygulamaları ve internet kullanımı için bilgisayar tercihi yapmakla, yüksek kalitede oyun oynama amaçlı bilgisayar tercihinde çok büyük farklar olacaktır.
Anakart seçiminde de kullanım amacınızı, gelecekteki olası ihtiyaçlarınızı belirlemeniz gerekmektedir. Satın alacağınız ya da oluşturacağınız tüm donanımların performansı buna bağlı olacaktır. Kullanım amacınız basit ve günlük kullanımı içeriyorsa bütçenize uygun güncel giriş seviyesi anakart sizin için yeterli olacaktır.
Yüksek performanslı oyun oynuyorsanız ya da video editleme yapıyorsanız güçlü bir işlemci, iyi bir SSD gibi güçlü donanımlar almaya ihtiyacınız olacaktır. Sistemde kullanacağınız üst seviye işlemcinin tam performanslı çalışabilmesi için anakartın işlemciyi doğru enerji beslemesiyle desteklemesi gerekmektedir.
VRM adı verilen bu güç üniteleri giriş seviyesi anakartlarda az sayıda ve düşük güç ile bulunduğundan dolayı, üst seviye işlemcilerin ihtiyaç duyduğu yeterlilikte olmayacaktır. Üst seviye güçlü sistemler için anakartınızın özellikleri ve genişleme yuvaları da yüksek olmalıdır.
Diğer bir örnek ise 10.000 MB/s üzerinde hıza sahip yeni PCIe 5.0 arayüzüne sahip SSD alacaksanız, anakartın PCIe 5.0 desteği olması gerekmektedir. Anakart bu özelliğe sahip olmadığı durumda SSD’nin düşük hızlarda çalışacaktır.
Sistem Uyumluluğunu Kontrol Edin.
Anakart seçimi yaparken, genellikle sadece işlemci ile chipset kontrolü yapıldığı görülmektedir. Diğer donanımlarla da uyumluluk kontrolü yapılması, harcanan bütçenin tam karşılığını alabilmenizi sağlayacaktır. İşlemci ile anakart uyumluluğunda soket tipleri uyumlu ise sistemin çalışacağını gösterecektir.
İşlemciniz Soket AM5 ise anakartınızın da Soket AM5 olması gerekmektedir. RAM ile uyumluluk kontrolü RAM tipine göre DDR4 ya da DDR5 olarak yapılmalıdır. Aynı zamanda anakart, kullanmayı hedeflediğiniz RAM kapasitesini de desteklemelidir. 128GB RAM almayı düşünüyorsunuz ama Anakartınız 64 GB destekliyor olabilir.
Bu detaya dikkat edilmelidir. Özellikle olağanüstü hızlara ulaşan yeni NVMe SSD’lerden tam performans almak istiyorsanız, anakartın NVME desteklerini de kontrol etmelisiniz. SSD’niz PCIe 5.0 14.000 MB/s okuma hızına sahip fakat anakartınız PCIe 4.0 desteklemekte. Bu senaryoda SSD’nin maksimum 7500MB/s okuma hızında çalışacaktır. Bu da yaklaşık %50 Performans kaybı olarak değerlendirilebilir.
Teknik özelliklerle birlikte toplamak istediğiniz kasa formatına göre anakart boyutlarına da dikkat etmelisiniz. Mini-ITX-Micro ATX,ATX,Extended ATX olarak 4 farklı anakart boyutu bulunmaktadır. Toplamak istediğiniz taşınabilir küçük bir kasa ise mini-ITX anakart tercih etmelisiniz. Görsel olarak beğendiğiniz kasa maksimum mATX anakart destekliyorsa, ATX ya da E-ATX anakart boyutlarını tercih etmeniz hatalı bir seçim olacaktır.
Anakartta Olması Gereken Dahili Özellikler
Bir anakartta mevcut standart özelliklerin dışında sahip olduğu ek genişleme slotları uzun vadeli kullanımı destekleyici olacaktır. Güncel olarak her anakartta,
- İşlemci soket yuvası
- RAM slotları
- Ekran Kartı bağlantı portu - PCIe
- Sata bağlantı Portu
- M.2. Slotu
- USB portları ve görüntü çıkış portlar yer alır.
Standart bağlantı yuvaları sistemin çalışması için yeterli iken olası güncellemeler ve yeni donanımların takılabilmesi için ek genişleme yuvalarının olması faydalı olacaktır. Neler olabilir?
- Bir den fazla PCIe X16 slotu. Bu sayede capture kart, SSD kartı gibi ek donanımlar ekleyebilirsiniz.
- Birden fazla m.2 slotu : Sistemi bir SSD’de çalıştırırken aynı zamanda verilerinizi de yüksek performanslı olarak yedeklemek ve kullanabilmek istediğinizde 1 m.2 yuvası yeterli olmayacaktır.
- Type-C Portu : USB TYPE-C ile veri aktarım hızları 40 Gbps/sn hızlarına kadar ulaşmaktadır. Tüm cihazların TYPE-C formatına geçmeye başladığı düşünüldüğünde oldukça önemlidir.
- ARGB portu : Kasa Fanı, sıvı soğutma gibi ARGB aydınlatmalı donanımlar kendilerinden kontrolcüye sahip değiller ise aydınlatmaları kontrol edemezsiniz. Anakartınız üzerinde bu portlar var ise aydınlatmaları kontrol edebilir ve istediğiniz gibi ışıklandırabilirsiniz.
Yazımızda aktardığımız üzere anakart seçimi sistemin tüm bileşenlerinin performansını, çalışmasını ve kontrolünü etkilemektedir. Bütçeye uygun fiyat/performans dengesi seçiminde bu kriterler önemli olacaktır. İhtiyaç duyduğunuz en güncel Anakart modelleri Tebilon’da sizleri bekliyor.