Çeken’in Kars izlenimleri

Çeken’in Kars izlenimleri

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu akademisyeni Karslı Doç. Dr. Hüseyin Çeken’in Kars izlenimleri

Kar’s Otel’de konaklayan Doçent Doktor Hüseyin Çeken, Kar’s Otel Müdürü Kars Turizmciler Birliği Başkanı Halit Özer’den konaklama tesisleri hakkında bilgiler aldı. Ardından Büyük Kale Otel Müdürü İsmail Meriç, Grand Ani Müdürü Yusuf Sacit Çelik, Sim-Er Otel Müdürü Adem Ebinç, Kent Ani Otel Müdürü Erdal Okumuş, Therapy Cafe İşletmecisi Metin Aktaş’la kendi işletmelerinde görüşerek bilgiler edindi.

Doç. Dr. Hüseyin Çeken, “Kars’ta konaklama tesislerinin doluluk oranı gayet iyi bir durumda. Tabii bu Kars için yeterli değil. Kars’ta turizmde hizmet gösteren tesislerin büyük ölçekli işletmelerle artması gerekir. Kars’ta dört mevsim turizm mevcut. İnanç ve kültür turizm, kırsal turizm, termal turizm gibi alanlarda faaliyetleri arttırmak gerekir. Kars’ta mevcut olan turizm potansiyeli Uluslararası turizmde faaliyet göstermeli.” dedi.

FİZİKİ GELİŞİM HİÇBİR ZAMAN TEK BAŞINA YETERLİ DEĞİLDİR

Doç. Dr. Çeken Kars izlenimlerini şöyle sıraladı:

“Bir Karslı olarak Kars’ı genel olarak değerlendirdiğimizde; fiziki olarak sürekli gelişen ve büyüyen bir ilimizdir. Ama tabi ki bu fiziki gelişim hiçbir zaman tek başına yeterli değildir. Burada önemli olan Kars’ı sosyo ekonomik olarak ve bir bütün olarak değerlendirmemiz gerekiyor. Kars ekonomik yapısını dikkate aldığımızda sektör olarak turizm sektörü ön plana çıkıyor. Tabi yerelde olsun, ulusalda olsun, uluslar arası alanda olsun turizm sektörü son derece önemli bir sektördür. Küresel ekonomide bankacılık sektöründen sonra en hızlı büyüyen ve gelişen bir sektördür. Günümüzde nasıl ki hem gelişmiş hem az gelişmiş ülkeler bu sektörde sürekli bir kar sağlama gayreti içerisinde olduklarını görüyoruz. Aynı durum ilimiz içinde geçerlidir. Çünkü Kars tarihi ve kültürel değerleri ile örtüşen bir ilimizdir. Burada Kars’ın turistik değerleri ön plana çıkmış oluyor. Çünkü bu turistik değeler sayesinde Kars’a bir gelir, istihdam ve kalkınma değeri sağlamış oluyor. Kars ilimize baktığımızda diğer illerden farklı bir özelliğe sahip olduğunu görüyoruz. Çünkü Kars’ta dört mevsimde turizm yapabilen bir ilimizdir.

MANEVİ DEĞERLERİMİZ İNANÇ TURİZMİ AÇISINDAN ÖNEMLİ BİR YERE SAHİPTİR

Mesela bölgeye baktığımızda en önemli kış turizm merkezi olan Sarıkamış dünyanın en gözde kış turizmi merkezi olarak karşımıza çıkıyor. Kars’ın tabi ki inanç turizmi potansiyeli bakımından da çok zengin olduğunu görüyoruz. Özellikle Ebul Hasan Harakani Hz. başta olmak üzere manevi değerlerimiz de inanç turizmi açısından önemli bir yere sahiptir.

Ama burada ki turizm potansiyeli arzını dikkate aldığımızda bu yeterli değildir. Bunu yerelde olsun, uluslar arası arenada olsun bunu efektif bir şekilde talebe dönüştürmemiz gerekiyor.

Bunun için buraya baktığımızda Kars’ın maalesef çok ciddi sorunların, eksiklerin olduğunu görüyoruz. Tabi Kars’ta başta alt yapı yetersizliğinin olduğunu görüyoruz. Hem fiziki hem kurumsal alt yapı yetersizliğinin olduğunu görüyoruz. Kars’a baktığımızda toplam işletme sayısı çok da değil. Çalışan sayısına baktığımızda 320. Tabi şimdi biz bunu dolaylı olarak 3 ile çarptığımızda Kars’ta bin kişinin istihdam edildiğini görüyoruz. Bu Kars için yeterli bir sayımı? Hayır yetersiz. Çünkü Kars ile aynı özelliklere sahip olan birçok ili kıyasladığımızda bu oranın çok yüksek olduğunu görüyoruz. O zaman ne yapmamız lazım? Kars ile ilgili belli başlı sorunlar var. Turizm bilinci yetersizliği var. Girişimcilik yetersizliği var. Bunu analiz etmemiz lazım. Bu işletme sahipleri geçekten turizmciler mi değiller mi, bu işi bir ek iş olarak mı yapıyorlar yoksa hobi olarak mı yapıyorlar bunu irdelemek lazım. Artı burada üniversitemiz var. Turizm ve otelcilik programı var. Acaba onlarla bir işbirliği söz konusu mu? Kalifiyeye önem veriliyor mu? Kalifiye elemana ağırlık veriliyor mu verilmiyor mu? Bunu irdelememiz lazım.

KONAKLAMA SÜRELERİ UZATILMALI

Kars’a turist geldi. Tarihi, kültürel yerleri gördü. Bu yeterli mi? Hayır. Önemli olan burada konaklama süresini uzatmak ve buna bağlı olarak gelen yerli ve yabancı turistlerle hoşça vakit geçirmek. Bunun için yöreye özgü bir takım animasyon faaliyetlerine ağırlık vermemiz lazım. Yine burada turizm bilinci diyoruz. Turizm bilincini burada sadece eğitimle gidermemiz mümkün mü? Hayır. Çünkü turizm sosyo ekonomik bir olaydır. Ekonomik boyuttan ziyade sosyal boyutunu da ön plana çıkartmamız lazım. Tabi sosyal yapı olarak acaba yerel halk buna müsait mi, bu değişime açık mı değil mi? biz bunu ancak ve ancak turizm bilinci ile aşılamamız lazım. Ancak bu uzun vadede gerçekleşebilecek bir durumdur diyoruz. Bu tabi ki turizmle ilgili birçok gönüllü kuruluşların desteği önemlidir. Bir takım topluluklardan bahsediyoruz, STK’lardan bahsediyoruz. Bunların tabi ki desteği de önemlidir. Eğer burada destek varsa zamanla Kars’ta turizmi geliştirmemiz mümkün.

YEREL YÖNETİMLERİN DESTEĞİNİ ALMAK GEREK

Ancak turizme baktığımızda en büyük paydaşımız yerel yönetimlerdir. Burada yerel yönetimlerin desteğini almamız lazım. Eğer yerel yönetimin desteği yoksa turizmi geliştirmemiz çok zor. Çünkü burada turizme batkımızda pazarlama faaliyetimiz yok. Tanıtım eksikliği söz konusudur. Tanıtımı birbirimize yapıyoruz. Ve Kars’ta kalıyor. Hayır. Tanıtımda önemli olan Kars’ı bilip de gelmeyen kesime yapmamız lazım. Bu potansiyel talebi efektif talebe dönüştürmemiz gerekiyor.

BASIN UNUTULMAMALI TANITIM VE REKLAMA AĞIRLIK VERİLMELİ

Bir takım festivallerden bahsediyoruz. Kars’ta yapıyoruz. Yerel basın var ama yerel basınla kontak kurmak gerek. Çünkü festivaller bitiyor bu yerelde kalıyor. Kars turizmine bir katkısı var mı? Bana göre yok. Zaten bunlar Kars’ı bilen kesim. Önemli olan burada talebi arttırmak. Arttırmanın yolu da tanıtım ve reklama bağlıdır. Tabi tanıtım yaparken de şuna ağırlık vermemiz lazım. Komşu illere baktığımızda önceliklerimiz nelerdir? Nasıl ki Erzurum’dan bahsederken Palandöken aklımıza geliyorsa Kars’ın simgesi de başta Sarıkamış olmalı diyoruz. Tarihi kültürel yerlerden bahsediyoruz. Anı harabeleri Kars’a 30 km. burnumuzun dibinde. Günlük turlar yapıyor muyuz? Çıldır gölü eko turizminden bahsediyoruz. Bunlara ağırlık vermemiz lazım.

TURİZM AZ DA OLSA ÇÖZÜMDÜR

Termal turizm diyoruz. Burada mevcut termal kaynakları değerlendirmek lazım. Özellikle selim ve Akyaka ilçelerinde bulunan termal ve balıklı gölün ülkeye ve dünya insanına sunulmasını sağlamalıyız. Eğer bunlar yapılıyorsa o zaman Kars’ta turizmi geliştirmemiz mümkün. Ancak mevcut sorunlara çözüm getirerek bunları değerlendirebiliriz. Mevcut turistik verilerine baktığımızda gerçekten de Kars zengin bir potansiyele sahiptir. Ama bunu değerlendirmek önemlidir. Tamamen kalkınmadan bahsediyoruz, işsizlikten bahsediyoruz, gelir eksikliğinden bahsediyoruz, yoksulluktan bahsediyoruz. Elbette turizm az da olsa Karslılar için bir çözüm olduğunu düşünüyoruz. O zaman turizme gereken önem verilmelidir diyoruz.

YATIRIMCILARI BURAYA ÇEKMEK LAZIM

Diğer illere baktığımızda suni yöntemlerle kara ulaşılıyor. Ama bizde maalesef tam tersi. Çünkü biz burada mevcut bazı doğal kaynakları değerlendiriyoruz. Burada maliyetin sıfır olduğunu görüyoruz. Yöre halkı için bir gelir oluşturduğunu görüyoruz. Bunu başta değerlendirirsek Kars için çok iyi olur. Bölgenin gelişimini olumlu yönde etkileyeceğini biliyoruz. Ama o zaman gereken destekler yapılmıyor. Yatırımcıları buraya çekmek lazım. Kars’ta ki işletmelere baktığımızda ölçek olarak da, kapasite olarak da yetersiz olduğunu görüyoruz. Çünkü son yıllarda Kars’a sürekli turlar söz konusudur. Gelen bu turların ihtiyaçlarına, beklentilerine cevap vermek lazım. Bunun için de büyük ölçekli tesislere de bana göre ağırlık vermek lazım. Kapasiteyi arttırmak lazım.

KARS’IN EN ÖNEMLİ SORUNLARINDAN BİR TANESİ KALKINMA SORUNUDUR

Günümüzde turizm sektörünün gelişmesi doğrudan 54 tane sektörün de gelişmesi demektir. Eskiden 33 sektörden bahsediyorduk. Günümüzde 54 sektör. Bir tek burada turizmci kazanmıyor, diğer sektörlerde kazanıyor. Burada otelde Kars’ın kaşarını da satıyorsunuz, balını da satıyorsunuz, yumurtasını da satıyorsunuz. Bu şuna benzer. Suya bir taş attığımızda halka halka nasıl büyüyorsa bir otele gelen turist aynı şekilde diğer sektörleri de olumlu yönde etkilediği için katma değerlerde her zaman yükselir. Bir tek iletme bazında değil genel olarak sektörel bazda değerlendirmemiz lazım. Çünkü Kars’ın en önemli sorunlarından bir tanesi kalkınma sorunudur. Diğer illerle kıyasladığımızda ciddi bir açık söz konusudur. Çünkü biz yörenin jeo ekonomk, sosyo kültürel tabi kaynaklarını değerlendiriyoruz. Biz bunu turiste bir ürün olarak sunuyoruz. Böylelikle bir gelir söz konusu oluyor. Bu gelir birçok sektör tarafından paylaşıldığı için dolaylı olarak buda diğer sektörlerin gelişimine katkı sağlıyor. Diğer sektörlerin gelişimi demek yörede oturan halkın gelişimi demektir. Çünkü o para tekrar Kars ilimizde harcandığı için değeri her zaman yüksektir diyoruz.

KARSOD BAŞKANI HALİT ÖZER’İN DEĞERLENDİRMELERİ

KARSOD Başkanı Halit Özer de şunları söyledi:

“Eksi ve artı taraflarımızı artık görmeliyiz. Neler yapabiliriz ile ilgili hep düşünüyoruz. Ama eksi tarafları hiç görmüyoruz. Sizin gibi değerli hocalarımızın il dışından gelerek bizlere “eksikleriniz bunlar bunları yaparak bir yerlere gelebilirisiniz”  şeklinde ki tavsiyelere çok önem veriyorum. Kars Türkiye’nin en eski illerinden bir tanesidir. Daha dorusu medeniyetlerin, menkıbelerin diyarı dediğimiz, birçok çeşitli turizmin yaşandığı ilimiz halen yerinde sayıyor. Bunu gün yüzüne bölge geneline, ülke geneline, dünya geneline nasıl yayabiliriz diye son zamanda idari ve mülki amirlerimizle birlikte sivil toplum kuruluşlarımızın artık yavaş yavaş bir araya gelerek sorun değil çözüm odaklı bazı mekanizmalar üretmeye başladık. Yeterli mi tabi ki değil. Çünkü artık bizim kaybedecek zamanımız yok. Bir panelde değerli bir hocamız şunu söyledi; “ izledim ki Karslılar yıllarca fırsat kaçırmayı hiç kaçırmamışlar.” Hep fırsat kaçırmışlar yani. Artık nereye kadar kaçıracaklar gibi bir konuşması olmuşlar. Artık bizim kaybedecek zamanımız, kaçıracak fırsatımız yok. Özellikle turizmle birlikte yapılan çalışmalarımız her geçen gün bir yenilik kazanıyor. 2006 yılın bakın Kars’ta daha bir oteli yokken bugün sayılarının 9’a-10’a çıkması bir harekettir. Ama bu hareket biraz sanki karınca yürüyüşü ile gidiyormuş gibi. Bunu uzun atlamalara çevirirde yatırımları çoğaltırsak inanıyorum ki Kars turizmi bölgeye örnek olabilecek şekilde bölge turizminin lokomotifi olacaktır. Bizi de ayakta tutan özellikle ilimizde memleketimizde her geçen gün bize hevesli çalışmayı öğreten ve kılan şeyde ilimizin turizm anlamında ki geleceğinin çok çok iyi olmasıdır. Bu düşünce ile yola çıkıyor ve çalışıyoruz.

TURİZM BİR TEK OTELCİNİN, BİR TEK RESTORANCININ İŞİ DEĞİLDİR

Bir dönem valimiz vardı. Yaklaşık 9–10 yıl öncesiydi. Kardan zarar etmemeli. Kar etme dönemine geçersek kazanırız. Yani yüzyıllarca karlar hep 2 metre–3 metre yağmış. Ama hiçbir şekilde değerlendirememişiz. Oturup da düşünmemişiz burası Kars, burada kışlar soğuk ve çetin yaşanır. Bu kışı nasıl bir turizme çevirebiliriz diye hiç düşünmemişiz yapmamışız.

Bir kış memleketi olarak bizim iklimimiz batıya benzemez. Güneş, sahil, kum turizmimiz yok bizim. Ama bence onlardan daha fazlası var kış var. Bizim her zaman baştan söylediğimiz bir söz vardır. Turizm bir tek otelcinin işi değil, bir restorancının işi değildir. Yaptığınız işte bir maddi beklenti içerisinde ve memnuniyet arz edecek işler yaptığınız her durum turizmdir. Bu turizm insanların aile yaşantısına da var. Evinde misafir ağırlarken de vardır. Esnaf olarak ticaret yaptığınızda da vardır. Biz belki halkı dâhil ederek daha fazla gidebiliriz. Yaşayan insanlarla birlikte kat edebiliriz. Hani bir otelci ben turizmciyim diyor da o döngünün içerisinde bir kar elde eden esnaf neden ben turizmciyim demiyor? kha