Vasiyetnamenin İptali Davası Hangi Sebeplerle Açılır?

Pek çok kişi hayatında en az bir kez şu soruyla karşılaşır: “Vasiyetnameyi iptal ettirmek mümkün mü? Hangi durumlarda vasiyetname geçersiz sayılır? Eğer babam veya annem mal varlığını kardeşime bıraktıysa benim hakkım ne olacak?” İşte bu noktada devreye vasiyetnamenin iptali davası girer.

Türk Medeni Kanunu’nun 557. maddesi, vasiyetnamenin hangi sebeplerle iptal edilebileceğini açıkça belirtir. Bunlar arasında en sık görülenler; miras bırakanın ayırt etme gücünün bulunmaması, yanılma veya aldatma sonucu iradesinin sakatlanması, baskı altında vasiyetname düzenlenmesi ve kanunda öngörülen şekil şartlarına uyulmaması durumlarıdır. Bu hallerden biri varsa, mirasçılar veya hak sahibi kişiler vasiyetnamenin iptalini mahkemeden talep edebilir.

Ehliyetsizlik Sebebiyle Vasiyetnamenin İptali

Vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için en temel şart, miras bırakanın fiil ehliyetine sahip olmasıdır. Yani kişi, vasiyetnameyi düzenlediği sırada akıl sağlığının yerinde olmalı, yaptığı işlemin sonuçlarını kavrayabilecek durumda bulunmalıdır.

Örneğin, Alzheimer, demans veya ağır psikiyatrik rahatsızlık geçiren birinin düzenlediği vasiyetname, çoğu zaman mirasçılar tarafından iptal davasına konu edilir. Aynı şekilde, yüksek ateş, ağır ilaç kullanımı veya geçici bilinç kaybı gibi sağlık sorunları da kişinin ayırt etme gücünü etkileyebilir. Bu durumun ispatı için hastane kayıtları, sağlık raporları ve Adli Tıp incelemeleri çok önemlidir.

Mahkemeler, vasiyetname tarihindeki sağlık durumunu araştırır ve eğer miras bırakanın ayırt etme gücü yoksa, vasiyetnamenin iptaline karar verir.

Baskı, Aldatma veya Korkutma Durumunda Vasiyetnamenin İptali

Bir vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için, miras bırakanın tamamen özgür iradesiyle hareket etmesi gerekir. Ancak pratikte, yaşlılık, hastalık veya yalnızlık gibi sebeplerle bazı kişiler kolayca baskı altına alınabilir.

Örneğin, bir evladın anne veya babasına “Eğer mallarını bana bırakmazsan sana bakmam” demesi, açık bir baskı ve korkutma halidir. Yine miras bırakanın kandırılarak yanlış bilgilendirilmesi ya da aldatılması da iptal sebebidir. Böyle durumlarda düzenlenen vasiyetname, Türk Medeni Kanunu’na göre geçersiz sayılır.

Bu tür davalarda tanık beyanları, aile içi yazışmalar, sağlık raporları ve olayın geçtiği döneme ait deliller büyük önem taşır. Mahkeme, miras bırakanın baskı altında kalıp kalmadığını titizlikle araştırır ve ispatlandığında vasiyetnamenin iptaline karar verebilir.

Şekil Şartlarına Uyulmaması Halinde Vasiyetnamenin İptali

Vasiyetnamenin iptali davasında en sık karşılaşılan sebeplerden biri de şekil şartlarına uyulmamasıdır. Türk Medeni Kanunu, vasiyetnamenin nasıl düzenleneceğini açıkça belirlemiştir:

• Resmi vasiyetname için noter veya yetkili memur huzurunda yapılması, en az iki tanık bulunması şarttır.
• El yazılı vasiyetname mutlaka tarih atılarak baştan sona el yazısıyla yazılmalı ve imzalanmalıdır.
• Sözlü vasiyetname ise sadece olağanüstü durumlarda geçerlidir ve kısa sürede mahkemeye bildirilmesi gerekir.

Bu şartlardan biri eksikse vasiyetname geçersiz sayılır. Örneğin, resmi vasiyetnamede tanıkların mirasçılardan biri çıkması, el yazılı vasiyetnamede tarihin bulunmaması ya da imza eksikliği iptal sebebidir. Yargıtay kararlarında da bu durum açıkça teyit edilmektedir.

Kimler Vasiyetnamenin İptali Davası Açabilir?

Vasiyetnamenin iptali davası, miras hakkı zedelenen kişiler tarafından açılabilir. Yani:

• Yasal mirasçılar (çocuklar, eş, anne-baba gibi),
• Saklı payı ihlal edilen mirasçılar,
• Vasiyetname nedeniyle hakkı çiğnenen kişiler

iptal davası açma hakkına sahiptir.

Ancak vasiyet bırakan kişiye mirasçılığı veya hukuki yararı olmayan kişiler, bu davayı açamaz. Örneğin, aileyle bağı olmayan komşu ya da uzak akrabaların vasiyetnamenin iptali davası açma hakkı yoktur.

Bu davaların doğru kişilere karşı açılması ve süresinde başvuru yapılması hayati önem taşır. Aksi halde dava reddedilir ve miras hakkı kaybedilebilir.

Kaynak

Bu içerik, miras hukuku alanında uzman Av. Mustafa Kök tarafından hazırlanan makalelerden derlenmiştir. Vasiyetnamenin iptali davası, gerek süreler gerekse iptal sebepleri bakımından oldukça teknik bir süreçtir. Yanlış bir adım atılması halinde miras hakkınız kaybolabilir.

Daha fazla bilgi edinmek ve detaylı hukuki açıklamaları görmek için şu bağlantıyı inceleyebilirsiniz:
Vasiyetnamenin İptali Davası – mustafakok.av.tr